Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
21
tychzałożeńteoretycznych,atakżekierunkówiperspektywbadawczych(so-
cjologicznych,psychiatrycznych,kryminologicznych,resocjalizacyjnych)moż-
naznaleźćróżnerozłożenieakcentówwprezentowaniupojęcia(por.Urban
2000,s.15in.).Sulestrowska,np.,używaterminuzaburzeńwzachowaniudla
„określeniatakiegoniepsychotycznegozespołuzachowańdzieciimłodzieży,
którystanowiodchylenieodoczekiwanego,zgodnegozogólnieprzyjętymi
normamizachowaniaspołecznego.Dotyczytowięczachowańwróżnym
stopniuaspołecznych,antyspołecznychiprzestępczych”(1989).Wodniesieniu
doobszaruszkołydecydującąrolęodgrywajązatempanującewniejsystemy
normioczekiwań(por.teżLohmann1978).
Obowiązującaformalnaklasyfikacjazaburzeńniedajerównieżjednoznacz-
nychrozstrzygnięć.Niejestonajednolitainaprzestrzenilatuległazmianom.
MiędzynarodowaklasyfikacjazaburzeńICD–10(InternationalClassificationof
Diseases)przyporządkowujezachowaniaagresywnedotzw.zaburzeńwsferze
zachowańspołecznychcharakteryzującychsiępowtarzalnymidysocjalnymi
inapastliwymizachowaniamiagresywnymi.
Innym,zbliżonympojęciemwykorzystywanymwpracachbadawczych
zobszarudziałańprzemocowychsą„zachowaniadewiacyjne”,któreokreślają
postawyodbiegająceoduznanych,akceptowanych,względnieoczekiwanych
wzorców.Dotyczyćonemogązarównojednostek,jakigrupspołecznych.Oile
samopojęciezachowaniadewiacyjnegomazabarwieniewartościujące,gdzie
istotnymelementemjestrelatywizmpanujących(wdanymczasieimiejscu)
normiwartości(por.Siemaszko1987,s.115in.),toznajdujeonozastosowanie
wobszarzeszkołyprzezprecyzyjneokreślenieakceptowanychioczekiwanych
wzorców.Ponadtopracebadawczeikoncepcjeteoretycznedotyczącedewiacji
koncentrująsięnajejwariancienegatywnym(Kluz2005,s.38),przezcotakże
charakteryzujązjawiskaagresjiiprzemocybędącejejistotnymprzejawem.
Używanienatomiastpojęcia„fali”dlaokreśleniarytuałówinicjacyjnych
wszkołachzwracauwagęnajakościowązmianętegotypupraktyk.Samo
sformułowanieznanezjednostekwojskowychorazinstytucjipenitencjarnychczy
poprawczychpodkreślapostępującąbrutalizacjęrytuałówzwiązanychzprzyjmo-
waniemnowych,młodszychczłonkówspołecznościszkolnej(Siudem2004,s.55
in.).Przybieraponadtonietylkoformyagresji/przemocypsychicznejoraz
werbalnej,lecztakżefizycznejczyseksualnej.Wliteraturzezwracasięuwagę
zwłaszczanamożliwietrwałenastępstwategotypudoświadczeńdlaofiar.
Różnorodnośćużywanychpojęćzobszaruszkolnejagresjiiprzemocyza-
prezentowanychwpowyższymzestawieniunasuwapytaniaoichwzajemne
relacje,powiązania,punktystyczne.Szerokiespektrummożliwychzachowań
orazsposobówichinterpretowaniawśrodowiskuszkolnymzmuszazatemdo
dokonaniachoćbyskromnejsystematykiznaczeniaizasięguposzczególnych
terminów.Narys.1schematyczniezostałopokazaneprzenikaniesięzakresu
znaczeniowegonajważniejszychpojęćstosowanychwkontekściepomiarów
