Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
23
agresjaiprzemoc,bullyingitd.)podkreślićnależy,żeróżniautorzyrozmaicie
definiująposzczególnepojęcia,cowpływanaprzyjmowanezałożeniebadawcze
iinterpretacjeuzyskiwanychwyników.Ważnymaspektemjestporuszanaprzez
wielubadaczy(zwłaszczawprzypadkuprzemocy)subiektywnośćpercepcji
określonychformzachowań(np.Varbelow2000).Czyiwjakimstopniu
określonepostępowaniezostaniezinterpretowanejakoprzemoc(względnie
agresja)zależyczęstoodpanującejkonstelacjikulturowych,społecznych
isytuacyjnychczynnikówwpływu.Wtensposóbpróbypomiaruianalizytego
zjawiskauwzględniaćmusząistnienieokreślonychproblemówmetodologicz-
nychjużwsamejfaziedefinicyjnegoujęciaprzedmiotubadań.Donajistotniej-
szychtegotypuzagadnieńzaliczyćnależy:
1)definiowanieagresjiiprzemocywteoretycznychiempirycznych
analizachproblematyki.Wspomnianeróżnicedefinicyjnesązregułyefektem
przyjętejperspektywybadawczej.Nierzadkoto,jakwkonkretnychstudiachjest
postrzeganaagresjaiprzemoc,determinującele,intencjeizadaniabadawcze.
Innymisłowyto,czymjest(względnieczymniejest)agresjai/lubprzemoc
wszkołach,zależyczęstoodtego,ktoipocochcejązmierzyć.Ważnym
zagadnieniemstajesięwtymkontekściemożliwieścisłepowiązanieprzyjętych
ramteoretycznychzpraktykąempirycznychanaliz,wtymuzyskanychustaleń,
wynikówirefleksji.
2)rozumieniepojęćagresjiiprzemocyprzezbadaczy,operacjonaliza-
cjazjawiskawbadaniach.Wymienionetrudnościdefinicyjneznajdują
odzwierciedleniewpróbachoperacjonalizacjianalizowanegofenomenu.
Pamiętaćnależy,żejedynieodpowiednie,starannedobraniebadańorazwyko-
rzystywanychnarzędzidajemożliwośćwłaściwegoujęciaprzedmiotustudiów.
Dlategoteżfazajegodefinicyjnegookreśleniawydajesięszczególnieistotna
wprzypadkuobszarubadawczego,jakimjestszkolnaagresjaiprzemoc.Ważne
jestzatem,byustalenie,czymjestagresjai/lubprzemoc,znalazłowyrazwprzy-
jętychmetodachistosowanychbądźkonstruowanychnarzędziachbadawczych.
3)rozumieniepojęćagresjiiprzemocyuzainteresowanych:uczniów,
nauczycieli,rodziców.Jednoznaczneokreślenie,cojest,aconiejestagresją
i/lubprzemocą,niejestłatwetakżedlabadanych,przyczymsposóbrozumienia
tychpojęćorazichsemantycznekonotacjesączęścioworóżneurodziców,
ucznióworaznauczycieli
4.Równieżobserwacje,sądyiocenyuczniówczy
nauczycieliujmowaneprzyużyciupopularnejmetodysamoopisu(selfreport)
niesąwolneodsubiektywnychdoświadczeńczywyobrażeńrespondentóworaz
ichsposobupojmowaniaagresjiiprzemocy.Zasadniczomożnaprzyjąć,że
uczniowiepreferująraczejwęższeujęcieprzemocy(jakoformęfizycznej
4Analizęróżnicwpojmowaniupojęćagresjiiprzemocyprzeprowadziłnp.J.Surzykiewicz
wbadaniachzroku1997,dokumentującnietylkoistniejąceróżnicemiędzynauczycielami
auczniami,lecztakżemiędzyposzczególnymipodgrupamibadanych(por.Surzykiewicz2000).
