Kłopoty intelektu

Barbara Skarga

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-01-19142-9

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

452

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Skarga, Barbara. Kłopoty intelektu. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017, 452 s. ISBN 978-83-01-19142-9

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Skarga, B.

T1 Kłopoty intelektu

PB Wydawnictwo Naukowe PWN

PP Warszawa

YR 2017

SN 978-83-01-19142-9

Bibliografia BibTex:

@Book{ 171535, author = "Skarga, Barbara", editor = "", title = "Kłopoty intelektu", publisher = "Wydawnictwo Naukowe PWN", year = "2017", address = "Warszawa", isbn = "978-83-01-19142-9" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Skarga, Barbara

ED -

TI - Kłopoty intelektu

PB - Wydawnictwo Naukowe PWN

CY - Warszawa

PY - 2017

SN - 978-83-01-19142-9

ER -

Netografia (standard APA):

Skarga, Barbara. Kłopoty intelektu [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017 [dostęp: 03 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/klopoty-intelektu-barbara-skarga-171535.

filozofia, historia filozofii, Kant, pozytywizm, filozofia francuska, Bergson, Barbara Skarga, Comte, formacja intelektualna

Kłopoty intelektu. Między Comte'em a Bergsonem pierwotnie wydane w 1975 roku to pierwsza książka Skargi, w której na horyzoncie jej zainteresowań sytuują się zagadnienia formacji intelektualnych oraz mechanizmów, które kierują myślą ludzką na polu...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-01-19142-9

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe PWN

Rok wydania:

2017

Liczba stron:

452

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Wprowadzenie do Dzieł zebranych Barbary Skargi10
Rozpad odnowicielski. Przedmowa do drugiego wydania14
Nota redakcyjna34
KŁOPOTY INTELEKTU. MIĘDZY COMTE’EM A BERGSONEM36
Wstęp38
Rozdział I. Fakt Kłopoty związane z określeniem faktu. Fakt i jego określenia. Fakt u Claude,a Bernarda. Fakt jednostkowy i teoria ogólna. Fakt jako kompozycja. Sensualizm i fakt; pierwsze rozszczepienie. Fakt i porządek świata; drugie rozszczepienie. Porządek przyczynowy. Organizacja. Ewolucja i powrót do początków; trzecie rozszczepienie. Szczegółowe zasady metodologiczne. Postępowanie dyskretyczne. Inne cechy myśli pozytywistycznej. Nauka i wartość. Sprzeczności w modelu metodologicznym. Model i rzeczywistość historyczna. Problemy powierzchniowe i zasadnicze44
Rozdział II. Abstrakcja i konkret Rzeczy i zjawiska. Od konkretów do abstrakcji. Abstractus i abstrahens. Heglowskie pojęcie abstrakcji i konkretu. Od abstrakcji do konkretu. Nauka abstrakcyjna a wiedza racjonalna. Pewność i obiektywność nauki abstrakcyjnej. H. Taine. Konieczność praw naukowych. Dwuznaczność pojęcia analizy. Nauka empiryczna nauką racjonalną. Fakt i pojęcie abstrakcyjne. Definicje generatywne. Błędy w czynności abstrahowania. F. Paulhan. Fakt jako synteza percepcji i idei. Idea a słowo. Idea a wyobrażenie. Subiektywność idei abstrakcyjnych. Fakt, analiza i synteza. Nominalizm. Indukcja jako problem. A. Gratacap. Brochard i krytyka empiryzmu. Prawda jako byt. Paradoks indukcji. Indukcja i tożsamość80
Rozdział III. Nieskończoność i liczba Ciągłość i nieciągłość a operacje dyskretyczne. Przeciwko ciągłości. Ciągłość i ewolucja. Zmiany nagłe i zmiany powolne. Taine i labirynty ciągłości. Materializm i spirytualizm. G. Leibniz. F. Evellin. Nieograniczoność i nieskończoność. Pojęcie i wyobrażenie. Ciągłość jest pozorem. Całość i część. Dwie nicości dają w sumie coś. Krytyka mechanicyzmu. Przeciw próbom ustatycznienia rzeczywistości. Analiza a fenomenalizm. Evellin wobec Kanta i Leibniza128
Rozdział IV. Wokół problemu czasu i przestrzeni Ch. Dunan. Myśl i rozum. Aprioryzm czy empiryzm. Własności czasu i przestrzeni. Krytyka prawa przyczynowości. Nauka i filozofia. Radykalizacja zasady względności. Spory na temat czasu i przestrzeni. Czas. P. Tannery. Pozytywizm a koncepcja czasu i przestrzeni. Neokantyzm a „przestrzeń”; Renouvier. H. Poincaré. Świat stary – świat nowy. M. Guyau. Czas uprzestrzenniony. Guyau a Bergson170
Rozdział V. W kręgu myślicieli orientacji kantowskiej Kilka uwag terminologicznych. Przyczyny zwrotu do Kanta. Trzy orientacje kantowskie. Renouvier i fenomenalizm. Fenomen i rzecz. Kategorie. Kategoria osobowości. Renouvier i pozytywizm. Przeświadczenie moralne. Wolność i prawda. Umowa społeczna jako przezwyciężenie relatywizmu. O. Hamelin. Teoria rozwoju nauki oparta na pojęciu kontyngencji. Biranizm kantowski. Refleksja u Birana. Lachelier – sylwetka. Fakty i ich generalizacje. Przez refleksję do egzystencji. Celowość. Wolność jako zasada poznania. Byt idealny. Lachelier i badeńczycy. J. Lagneau. Aktywizm Lagneau. Stopnie poznania. Rola filozofii. Refleksja w koncepcji Lagneau. Redukcja. Lagneau a fenomenologia. Moralność dwuznaczna. Perspektywy filozofii refleksyjnej. Biranizm kantowski a pozytywizm208
Rozdział VI. Porządek świata: stałość i zmienność Dążności petryfikacyjne. „Duch magazyniera”. Pojęcie zmiany. Przykład Delboeufa. Czy prawa nauki są absolutne? Zmienność historii i stałość praw. Konieczność a możliwość. Symptomy przemian w filozofii historii. Cournot, Renan i Guyau. Cournota koncepcja pozytywności. Idee fundamentalne. Rozum i racja. Świat, Natura, Logika. Wyjaśnienia genetyczne a koncepcja prawa przyczynowości. Przypadek. Historia wszechświata. Encyklopedia nauk. Tragedia człowieka. Koncepcje społeczno-polityczne Cournota. Przyszłość ludzkości. Nauki teoretyczne i historyczne. Renan i pozytywiści. Renan i tradycje romantyzmu. Wiedzieć – to być wtajemniczonym w Boga. Panhistoryzm Renana. Prawda jest płynna. Renan – humanista. Czas i wieczność. Rzeczywistość i ideał. Załamywanie się wartości. Świat sub specie artis. Naturalizm i jego przetworzenia. Filozofia życia. Guyau i naturalizm. Pojęcie życia. Guyau wobec finalizmu. Dyskusja z determinizmem. Zasada heteronomii. Świat zmienności i wolność i. Przeciw kulturze uniformistycznej268
Rozdział VII. W poszukiwaniu godności i wolności ludzkiej Naturalizacja słownictwa. Termin „człowiek”. W obronie podmiotowości. Różne drogi obrony podmiotowości. Lequier: pierwsza droga. Porządek faktów dokonanych i wolność. Cogito. Rozum i wola. Indeterminizm i Bóg. Wolność jako postulat moralny. Miejsce Lequiera w filozofii. Boutroux: druga droga. Boutroux i Kant. Konieczność i kontyngencja. Hierarchia bytów. Prawa nauki. Empiryzm radykalny. Krytyka modelu nauki pozytywnej. Rozum. Kontyngencja i wolność. Człowiek. Kultura i nauka. Boutroux i filozofia pozytywistyczna. Powrót do metafizyki. G. Tarde i trzecia droga. F. Ravaisson i „przyzwyczajenie”. Stałość i konieczność. Teoria „zróżnicowania absolutnego”. Koncepcja człowieka. Fenomenologia posiadania. Kontyngencja w historii. Witalizm a energetyzm. Optymizm Tarde’a. Inwencja i imitacja. Inwencja a możliwość. Matematyka odkrywa sens zdarzeń. Prawo powtarzalności i jego postacie. Tarde i Durkheim. Tarde i pozytywizm. Unicestwienie podmiotu. Jednostka w społeczności. Społeczeństwo jako osoba. Ku nowej wizji człowieka i kultury346
Posłowie O klasyfikacjach ówczesnych stanowisk filozoficznych. Próba klasyfikacji. Fin de siècle. Problemy języka. Przebudowa słownictwa. O kilku progach epistemologicznych. Mechanizmy modyfikacji. Bezsilność metodologii. Intelekt i świat wartości. Trzy uwagi na zakończenie418
Indeks osób445

Wstęp

fermentwmyśli.Patrzączatemwstecz,pytającokłopoty,jakie

myślludzkamiaławswoimrozwoju,trzebazejśćzowychlinii

wyznaczonychprzeznajwyższeszczyty,rozejrzećsiędokołaizba-

dać,czyczasemtam,nadole,przyokazjiproblemówzgołajuż

namobcychidziwnych,niedziałysięrzeczynajważniejsze.Oto

dlaczegowtejksiążceznajdzieczytelnikniekiedymałopasjonu-

jącerozważaniawokółtakichkategorii,jak:nkonkret”,nabstrak-

cja”,nnieskończoność”,nciągłość”,nzmienność”instałość”,nimi

bowiemwłaśniezajmowalisiępisarzeXIXwieku.

Wksiążceoperujęterminemnpozytywizm”wznaczeniu

szerszym,aniżeliczyniłamtowpoprzednichmoichpracach.

Chodzimitymrazemocharaktercałejepoki,odominujący

wepocetejstylmyślenia.Mówięwięcczasemopozytywistycz-

nymświatopoglądzie,opozytywistycznymsposobiemyślenia,

opozytywistycznejformacjiumysłowej.Byćmoże,terminnfor-

macjaumysłowa”jestnajodpowiedniejszy.Światopoglądybowiem

wdanejepocespotkaćmożnarozmaite,podczasgdyformacjajest

zasadniczojedna.Podkreślamsłowonzasadniczo”,nieulegabo-

wiemwątpliwości,żesięzawszeznajdąautorzyocenieniprzezin-

nychimwspółczesnychjakoprzestarzali,nienowocześni,żyjący

jeszczeatmosferązwiędłejjużprzeszłości;znajdąsiętakżeiinni,

niezrozumiani,częstoniedocenieni,którychmyzkoleibyliby-

śmyskłonnipotraktowaćjakowybitnych,wykraczającychpoza

świadomośćmożliwąwłasnejepoki.Naogółjednakrozmaite

nurty,systemy,teorienaukowezdradzająmiędzysobąwyraźne

podobieństwo,którepozwalanambezbłędniedanąpracędotej-

żeepokiodnieść.Stylwypowiedzi,mimoindywidualnychróżnic

międzyautorami,jestjednolity.Coonimdecyduje?Popierwsze,

problematyka,choćwjejramachmogąbyćproponowanerozma-

iterozwiązania.Podrugie,aparaturapojęciowa,używanaprzez

większośćwykształconychludzi.Potrzecie,zespółtezocharak-

terzeepistemologicznymiontologicznym,którewyznaczająhory-

zontbadawczy,określająnieprzekraczalneprogidlamyśliludzkiej

istanowiąfundamentprzyopracowywaniuregułpostępowania

naukowego;teżwzasadzieniepodważalnych,przyjmowanychza

Brak wyników

Kłopoty intelektu

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra