Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
terenachobecnejPolski,nadBugiem
59
.Oczywiście,możnaprzyjąć,żepojawie-
niesiętegotytułupozastrefąbezpośrednichzwiązkówzBizancjumjestwyjąt-
kiem,którywyjaśnićdasięzakładając,żetwórcatłokówpieczętnychbyłzpo-
chodzeniaGrekiemlubosobąwykształconąwgrece.Pieczęcieopatrzonetakim
tytułempojawiająsięwpodobnymczasie1wszystkieznanenampochodzą
zdrugiejpołowyXIipoczątkówXIIstulecia.Możetutkwićwskazówkado
wyjaśnieniatejzagadki.
Przedstawioneprzykładyużywaniaprzezwładcówsłowiańskichtytułu
narchont”wskazująnadużeznaczenietegosłowawśródstykającychsięzkultu-
rąbizantyńskąSłowianorazświadcząodużymupodobaniuwjegostosowaniu.
Dziwićmoże,oczywiście,karierategodośćogólnikowegoterminu,mającego
wsamymświecieromajskimróżne,niezawszezaszczytnekonotacje.Najwięcej
przykładówużyciategotytułuodnajdujemywśródBułgarów,cojestzrozumiałe
zewzględunabezpośredniesąsiedztwozcesarstwem.Niesposóbjednakprze-
śledzićdokładnieprocesunzadomawiania”siętamtegoterminu.T.Wasilewski
sugeruje,żebyłonprzyznawanyprzezdworskąkancelariębizantyńską
60
.We-
długjegospostrzeżeń,pierwszytytuł,podktórymwystępująchanowieBułga-
rów,brzmiałnkyrios”.Późniejużywanotylkotytułównchan”inarchont”,ażdo
czasukoronacjiSymeonanabasileusa.Wczasachsprawowaniawładzyprzez
Borysa-MichałacesarzBazylinadaćmiałmutytułnekTheouarchon”,czyli
narchontzłaskibożej(nieba)”.Miałotobyćrównoznacznezkoronacjąkrólew-
skąitak,zdaniemWasilewskiegozostałoodebranenazachodzieEuropy.Wcze-
śniejszeużycietegotytułuprzezpogańskichjeszczechanów,np.Omurtaga,
Wasilewskitłumaczytym,żebyłtogreckiprzekładstarobułgarskiegotytułu
ndziękiniebuchan”1ntängijamartišquan”.Niestety,przyznanieBorysowi-
-Michałowitytułunzłaskiboskiejarchont”jesttylkodomysłemsformułowa-
nymnapodstawieustaleńsoboruwKonstantynopoluw869/870rokuilistu
Focjuszaz886roku.NicniewiadomoojakiejkolwiekkoronacjiBorysazacza-
sówBazylego,asamazmianatytułowaniamogłabyćwynikiemprzyjęciachrze-
ścijaństwa,anieutworzeniamonarchii(tawszakistniałajużwcześniej).Tytuł
nadanyBorysowiprzezBazylegojestdośćskromny1wzasadzienieróżniłsię
wiele(prawiewcale)odużywanegowcześniej.T.Wasilewskitęskromność
tłumaczyideologiąimperialnąpanującąwBizancjum,gdzieodczasówzastą-
pieniatytułunaugust”przeznbasileus”przezHerakliuszaw629roku,odmawia-
111111111
59
Z.W
ARTOŁOWSKA
:GródCzerwieńskiSutiejsknapograniczupolsko-ruskim.Warszawa
1958.PieczęćTeofanoMuzalonbyłaostatnioprzedmiotembadańIrinyE.Margoliny,którawid-
niejącetamwyobrażenieświętychpołączyłazfreskiemznawycerkwiśw.Cyryla(Kiriliewskoj)
wKijowieitamtejszymprogramemreligijno-ideologicznym.Por.І.Э.М
АРГОЛІНА
:Печать
ФеофаноМузалонуконтекст.ктиторськоїкомпозиц.їКиево-Киршпвськоїцеркви.B:
Сугдейскийсборник.T.2.Киев1Судак2005,s.2171221.
60
T.W
ASILEWSKI
:BorysI1książęczykrólBułgarii.W:nBalcanicaPosnaniensia”.T.2.Po-
znań1985,s.34.
~32~
