Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
dwieczęściorazjakozjawiskokulturowe,którepoprzezwciążprzywo-
ływanewspomnienia,ideeiwyobrażeniastałosiępunktemodniesienia
zarównodlaprojektówprzyszłości,jakidlaocenyprzeszłości.Przyzna-
jącfundamentalneznaczeniewojnie,zgodnieznajnowszymibadania-
miuważamyjednocześnie,żerok1945niestanowiłpunktuzerowego
wdziejachEuropy7.Mimoradykalnejzmiany,wktórejefekciepodmio-
temnaszejopowieścisąkobietyzamieszkującePolskęozmienionym
kształciegeograficznym,politycznym,społecznymietnicznym,nawielu
polachdostrzegamykontynuacjeinawiązaniadoideirozwijanychprzed
1939rokiem.
Wkażdymzrozdziałówstaramysięjezasygnalizować,aleprzede
wszystkimdążymydouchwyceniawewnętrznejdynamikikomunizmu
wPolsce.Zastanawiamysię,dlaczegowniektórychmomentachróżni-
capłcimiaławiększeznaczenieniżwinnych,zczegowynikałykolejne
zwrotywpolitycewładzpartyjno-państwowychwobeckobiet.Zgadza-
mysię,żepodziałychronologicznestosowanewhistoriografiipolitycz-
nejniezawszesąadekwatnedlaopisudziejówkobietipłcikulturowej.
Niemniejjednakwkilkumomentachzwiązektakidostrzegamy.
Zewzględunamiejscestalinizmuwpejzażusemantycznympowo-
jennegopółwieczazaznaczamy,żestanowiłonokresodrębnywhi-
storiipowojennejPolskiiEuropyŚrodkowo-Wschodniej.Zrodzony
wZwiązkuRadzieckimwrazzkonsolidacjąwładzyprzezJózefaStalina
w1929roku,zostałwlatach1945–1948przeniesionydokrajówEuro-
pyŚrodkowo-Wschodniej–Polski,Czechosłowacji,Węgier,częściNie-
miec,Rumunii,Bułgarii,wpewnymstopniuJugosławiiiAlbanii,gdzie
bardzoszybkopodwpływemlokalnychuwarunkowańzyskałwłasne,
specyficzneformy.WPolscetrwałzbytkrótko,abywytworzyćdogłębne
itrwałezmiany,podobnedotychwZwiązkuRadzieckim.Byłjednak
okresemmasowejaktywizacjizawodowejkobiet,oficjalniepromowane-
gorównouprawnienia,aikonyówczesnejpolitykiemancypacyjnej:ro-
botnica,traktorzystkaczyjunaczkaSłużbyPolscenazasadzieparspro
totojeszczedziśprzywoływanesąjakosymbolecałejepokikomunizmu.
7P
.Rodak,WojnajakocentralnedoświadczeniepolskiegowiekuXX,w:Dwudziesto-
wieczność,red.M.Dąbrowski,T.Wójcik,Warszawa2004;V.Kivimäki,Sufering,Sur-
vivingandCoping:ExperiencesofViolenceandDefeatinPost-WarEurope,w:Con-
tinuedViolenceandTroublesomePasts:Post-WarEuropeBetweentheVictorsAfter
theSecondWorldWar,red.V.Kivimäki,Kirjat2017,s.7.
12
