Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
środowiskalokalnego,ajej100urodzinyuczczonobankietemiokolicznościową
ulotką32.
JednakżenajbardziejznanąkobietąztegookresubyłaEmiliaPlater.Wmę-
skimprzebraniustanęłanaczeleniewielkiegooddziałupowstańcównaLitwie,
cobyłopoczątkiemjejdziałalnościzbrojnej.Dowodzonyprzezniąoddział–
1kompania2litewskiegopułkupiechoty–kilkakrotnieodnosiłpóźniejsukcesy
wwalce.SwoimadiutantemmianowałaprzyjaciółkęMarięPrószyńską33.Funk-
cjęadiutantkiPlaterpełniłatakżeuczestniczkapowstanianaLitwieppor.Maria
Raszanowiczówna34.
EmiliaPlater,pomimożemiaładoświadczeniebojowe,byłaodsyłanaprzez
dowódcówpodczasstarańozaciągnięciesiędoarmii.Próbazakończonasukce-
sempozwoliłajejnawzięcieudziałuwbitwiepodSzawami.Zawykazanądziel-
nośćzostałapochwalonawrozkaziepułkowym35.Powybuchupowstaniazor-
ganizowałanaŻmudzioddziałpowstańczyinajegoczelewalczyłazwojskami
rosyjskimi.ZchwiląwkroczenianaLitwępolskiegokorpusugen.Dezyderego
Chłapowskiegootrzymałaawansdostopniakapitanaizostaławyznaczonana
stanowiskodowódcy1kompaniiformowanego21pułkupiechoty36.
EmiliaPlaterbyłaotoczonalegendąjużzażycia–byłaznananietylkowkra-
ju,aletakżezagranicą.Stałasiębohaterkąówczesnychutworówliterackichoraz
opowiadańprzekazywanychwformieustnej.Wwielupaństwachpisanopane-
girykinacześćEmilii,wktórychopisywanojejlosyisławionojejczynyoręż-
ne37.ZdaniemStanisławaWasylewskiego:nPisanooEmiliiPlaterwżurnalach
całegokontynentu,wodewilwystawionowteatrachparyskich.Panegiryków
kilkadziesiątwłoskich,angielskich,niemieckich,francuskich.Wjednymztych
ostatnichautorFrancuzdziękowałDziewicyOrleańskiej,żesięporazdrugipo-
jawiła”38.Wartozaznaczyć,żebyćmożebyłaonajednązpierwszychkobiet,jeżeli
niepierwsząkobietą,którebrałyudziałwdziałaniachzbrojnychbezmęskiego
32NapodstawiefilmuKobietywhistoriiPolski,cz.4,JózefaRostkowska,https:llwww.
youtube.comlwatch?v=U-xZufyZhxE[dostęp:23.10.2014].
33E.Kozłowski,M.Wrzosek,Historiaorężapolskiego1795–1939,Warszawa1984,s.719.
34S.Majchrowski,Niezwykłepostaciezczasówpowstanialistopadowego,Warszawa1984,
s.317.
35S.Wasylewski,ŻyciepolskiewXIXwieku,przedm.,oprac.przyp.Z.Jabłoński,Kraków
1962,s.257.
36M.Spórna,dz.cyt.,s.314.
37S.Majchrowski,dz.cyt.,s.177.
38S.Wasylewski,dz.cyt.,s.258.
26
