Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
WSTĘP
siebie.Oryginalneutworysądziełemgeniusza,charakteryzująsię
bezprzykładnądoskonałościąipięknemwnieznanejwcześniej
formie10.Utworyoryginalne,niezapożyczonewyróżniająsięsame
wśródinnych,jakteżwyróżniajątego,ktojenapisał.Sąteżjego
wyłącznąwłasnościąinadająmuszlachetnemianoautora11.Przed-
stawiającróżnicępomiędzydziełemoryginalnymanaśladowanym,
Youngporównywałpierwszedorośliny,którawyrastaspontanicznie
nanaturalnympodłożugleby,podczasgdydrugiejestwytwarzane
wsposóbmechaniczny,wedługokreślonychzasad12.
JakzauważaMarthaWoodmansee,utwórYoungamiałwostat-
nichdekadachXVIIIw.szersząrecepcjęwNiemczechniżwsamej
Anglii,wzbudzająctamożywionądyskusję.Ukazałsiętamwdwóch
niezależnychtłumaczeniachispotkałzzainteresowaniemtakich
teoretyków,jakHerder,Goethe,KantczyFichte13.Toszczególneza-
interesowanieniemieckichpisarzyideamiYoungaWoodmansee
wiążezezjawiskiemprzedruków,którewtymczasiebyływNiem-
czechdośćpowszechne.Współwystępowanietychdwóchzjawisk
niekonieczniemusijednakoznaczaćrelacjęprzyczynowo-skutkową.
Natereniepółnocnychpaństwniemieckichrynkiwydawniczeroz-
wijałysiębardzodynamicznie,szybkoteżwzrastałaliczbapisarzy
pretendującychdozarabianiapiórem
14
.Zainteresowaniekwestią
oryginalnościmożnawięcteżrozumiećjakoprzejawbudzącejsię
wśródpisarzykonkurencjiibudowaniawewnętrznejhierarchiiwtej
grupie,atakżejakoreakcjęnakomercjalizacjęstosunkówliterackich
iposzukiwanieartystycznejautonomii.
RaymondWilliamszauważa,żeromantycznepoglądynasztukę
iartystępojawiłysięjakoczęśćogólnegoeuropejskiegomyślenia
oświecie.Byłyteżrekcjąnanowezjawiskawynikającezrewolucji
przemysłowej,wtymuprzedmiotowienieczłowieka,atakżeuprzed-
miotowieniedziałalnościartystycznejprzezpodporządkowaniejej
10Tamże,s.351.
11Tamże,s.355.
12Tamże,s.349.
13M.Woodmansee,TheAuthor,Art,andtheMarket...,s.39.
14BadaniaporównawczeprzeprowadzoneprzezEckhardaHöffnerawykazały,
żenazdecentralizowanychilokalnieregulowanychrynkachniemieckichwtym
okresieautorzyotrzymywaliprzeciętniewyższewynagrodzenianiżichkoledzy
wAnglii,gdzierynekliterackibyłregulowanyprzezprawoautorskie.Zatowyraźnie
więcejniżwNiemczechzarabiaławAngliiniewielkaliczbanajlepiejsprzedających
sięautorów.WNiemczechwychodziłoteżowielewięcejnowychksiążekniżwAn-
glii;E.Höffner,GeschichteundWesendesUrheberrechts,Munchen2011.
