Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.11
Kodekskarny
Zdaniemniektórychautorówwrzeczywistościniemaczegośtakiegojakczyn(prawnik
niedysponujeżadnymjednostkowymnegzemplarzem”czynu),całkowiciezłudnejestzaś
przekonanie,żejegorekonstrukcjimożnabydokonaćnapodstawieustaleńnaukipsy-
chologii,którazresztąpojęciemczynuwogólesięnieposługuje.Przytakimujęciuczyn
stajesięzatemswoistymmodelem(wzorem),czylikonstrukcjączegoś,coobiektywnienie
istnieje,leczpoprzezdobórokreślonegorodzajukryteriówlubpostulatówtworzonejest
poto,bysłużyćporządkowaniuorazwartościowaniutego,cowystępujewrzeczywistości
(zob.M.Rodzynkiewicz,Modelowaniepojęćwprawiekarnym,Kraków1998,s.32in.).
Wyrażanyjestjednakrównieżpogląd,żenmodelowanieczynu”musiodbywaćsięwpew-
nychgranicach,narzucanychprzezrzeczywistość.Możliwejestbowiemwypracowanie
ontologicznejdefinicjiczynu(definicjimetaprawnej),którapowinnabyćaksjologicznie
neutralna,ajednocześnieniezawieraćwswejtreścikryteriówodsyłającychdojakiej-
kolwiekaksjologii,powinnanatomiastwychodzićzpewnychzałożeńontologicznychna
tematmechanizmówświatarealnego(P
.Konieczniak,Czynjakopodstawaodpowiedzial-
nościwprawiekarnym,Kraków2002,s.53).
3.Wypracowanewnauceprawakarnegokryteriajednościczynu-zwłaszczazaśtzw.kryte-
riumprawnebądźteżodnoszącesiędojegoontologicznejistotykryteriumnaturalistyczne
-okazałysię,zewzględunastopieńskomplikowaniacałegozagadnienia,niestety,zbyt
małoprecyzyjne,awkonsekwencjitrudnedostosowaniawpraktyce(zob.A.Spotowski,
Pomijalny(pozorny)zbiegprzepisówustawyiprzestępstw,Warszawa1976,s.42).Ztego
teżpowoduwobowiązującymKodeksiekarnymustawodawcachciałzdystansowaćsię,
skądinądchybasłusznie,odproblematykijednościczynu,nacodośćwyraźniewskazuje
zastąpieniezwrotunjedenczyn”
,występującegowKodeksiekarnymz1969r.,sformułowa-
niemntensamczyn”
.Zmianatazdajesięodzwierciedlaćmyśl,żetrudniejodpowiedzieć
napytanie,czydanyfragmentludzkiegozachowaniastanowijedenczyn,niżustalić,czy
tensamfragmentwyodrębnionyzpunktuwidzeniajednegoprzepisuwyczerpujerów-
nieżznamionaokreślonewinnychprzepisachustawykarnej.Wrezultaciezaś,zamiast
poszukiwaćkryteriówjednościczynu(wymagającychangażowaniasięwsporydotyczące
równieżjegoistoty),musimyjedynieustalićkryteriatożsamościczynujakofragmentu
zachowaniarealizującegojedenlubwięcejzespołówustawowychznamion.Zpostulatem
zastąpieniawyrażenianjedenczyn”wyrażeniemntensamczyn”wystąpiłwpolskiejnauce
prawakarnegowłaśnieA.Spotowski,piszącpodrządamipoprzednioobowiązującego
Kodeksukarnego,że:nbyłobyniewątpliwielepiej,gdybyart.10§1k.k.brzmiał:«Tensam
czynmożestanowićtylkojednoprzestępstwo»,gdyżzwrottenlepiejoddawałbyistotę
zagadnienia”(A.Spotowski,Pomijalnyś,s.42).
4.Wliteraturzeprzyjmujesię,żewyrażenientensamczyn”należywiązaćzeznamieniem
opisującymtzw.czynnośćsprawczą,awięcztymfragmentemzakresunormowanianor-
mysankcjonowanej,któryokreślanormowanetąnormązachowaniewwymiarzeczysto
przedmiotowym(zob.szerzejnatentematŁ.Pohl,Zbiegprzepisówustawyizbiegprze-
stępstw-próbauporządkowaniapojęć,RPEiS2005/1,s.101in.,orazJ.Majewski,„Ten
96
JacekGiezek
