Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Art.25
nej,podwarunkiemjednak,żejestuspra‑
wiedliwiony.Usprawiedliwionybłądco
dookolicznościwyłączającejbezprawność
czynu,tozaśtakibłąd,zpowoduktóre‑
goniemożnauczynićsprawcyzarzutu,
żemógłuniknąćjegopopełnienia”.
12.Obronakoniecznamożemiećmiej‑
scezarównoprzyodpieraniuzamachuna
dobrowłasne(obronawłasna),jakiwsy‑
tuacjiodpieraniazamachunadobroin‑
nejosobyczyspołeczne(pomockoniecz-
na)(por.postanowienieSNz11.02.2021r.,
VKK531/20,LEXnr3123805).
NależyprzyznaćracjęZollowi,żeUpo‑
mockoniecznaniewymagawzasadzie
uzyskaniazgodyosoby,którejdobrozosta‑
łozaatakowane.Jestonabowiemrównież
obronąporządkuprawnego.Zgodataka
będziejednakwymaganawtychprzypad‑
kach,wktórychzamachjestskierowany
nadobra,którymizaatakowanymaprawo
swobodniedysponować(dobraowzględ‑
nejwartościspołecznej)”(Zoll[wo]Wró‑
bel,ZollI/1,s.555).Oczywiście,niemożna
podjąćobronykoniecznejwprzypadku,
gdyzgodatejosobynanaruszenieokreś‑
lonegodobrawyłączabezprawnośćzama‑
chu.Niemajednomyślnościwdoktrynie
wkwestiidopuszczalnościudzieleniapo‑
mocykoniecznej,wprzypadkugdypo‑
krzywdzonyzjakichśpowodówsobie
tegonieżyczy.Możnawtejkwestiiprzy‑
chylićsiędopogląduWąska,żewolata
powinnabyćuwzględniona,jeżelipo‑
krzywdzonyobawiasię,żenp.udzielana
pomocmożewzmócniebezpieczeństwo
zamachu(np.zwiększyćagresjęsprawcy)
lubpokrzywdzonychceUoszczędzić”na‑
pastnika(nieletniegolubniepoczytalne‑
go)(Wąsek[wo]Górniokiin.,t.1,s.324).
Wsytuacjijednakgdychodziodobra
oznacznejwartości(np.życie),którymi
pokrzywdzonyniemożeswobodniedys‑
ponować,można(anawetnależy)podej‑
mowaćobronękoniecznąnawetwówczas,
114
Częśćogólna
gdymatomiejscejednoznaczniewbrew
woliosobyzagrożonej(Marek,Obrona,
s.69–70).Obronakoniecznazazwyczaj
poleganadziałaniu,jednakże–jaksłusz‑
niepodkreślaWąsek–niemożnawyklu‑
czyćobronyprzezzaniechanie(np.niepo‑
wstrzymanieprzezwłaścicielapsa,który
samoistnieatakujenapastnika–Wąsek,
Zaniechanie,s.212in.).Natematobrony
koniecznejprzezzaniechaniepor.bliżej
Pohl,Burdziak,Praktyka,s.40–42.
13.WjednymzeswychorzeczeńSąd
NajwyższyzauważawprostoUPrzyobro‑
niekoniecznejnieobowiązujezasada
subsydiarności”(wyrokz14.05.1984r.,
IIKR93/84,OSNPG1985/5,poz.63).Nie‑
kiedyjednakpoglądosamoistnymcha‑
rakterzeobronykoniecznejuznajesię
(przynajmniejwpewnychprzypadkach)
zanieuzasadniony.SądNajwyższywwy‑
rokuz9.04.2002r.,VKKN266/00,LEX
nr52941stwierdziłoUPoglądosubsydiar‑
nościobronykoniecznejsprzecznyjest
zsamymbrzmieniemprzepisuart.25§1
kk.Odrzuconyzostałcałkowiciezarów‑
nownauceprawakarnego,jakiwjudy‑
katurze(zwyłączeniemjednaksytuacji
określonejwart.2ust.2lit.aEuropej‑
skiejKonwencjiPrawCzłowiekaiPod‑
stawowychWolności).Prawodoobrony
koniecznejmabowiemcharakterniesub‑
sydiarny,leczsamoistny”.Należyprzy‑
pomnieć,żeKonwencjaoochroniepraw
człowiekaipodstawowychwolności(raty‑
fikowanaprzezPolskęw1992r.)wart.2
ust.2lit.astanowi,żepozbawienieżycia
niebędzieuznanezasprzecznezkonwen‑
cją,jeżelinastąpiwwynikubezwzględnie
koniecznegoużyciasiływobroniejakiej‑
kolwiekosobyprzedbezprawnąprzemo‑
cą.Azatemwpowoływanymorzeczeniu
SNzdajesięuznawać,żeart.2lit.aKon‑
wencjidokonujemodyfikacjiart.25k.k.
prowadzącejdotego,żepozbawienieczło‑
wiekażyciawramachstosowaniaobrony
MarekMozgawa
