Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
I.Hybrydy
Dystans,ustanawianyprzezwzrok,umożliwiałbiałymbohaterompo-
wieściz1877roku,kontemplacjęurodymieszkanekantypodów.Zko-
leizmysłybliskości,przedewszystkimwęch,poważnieznimikontakt
ograniczały.Opiniętakąnajbardziejdobitniesformułowałniesympa-
tycznyNiemiec,wielokrotniedającywyrazrasowymuprzedzeniom:
DPierwszycałusłatwy.Uczuwszywońtychludzizbliskaniełatwogo
powtórzyć”(DKO,170).WedługopiniiAlainaCorbina,postdarwinow-
skaantropologiaprowadziłaDdoakcentowaniaspecyficznegozapachu
rasigrupetnicznych.JeanaLorrainadrażniwońMurzynówstłoczo-
nychwwioscePolaMarsowegowzwiązkuzWystawąŚwiatową[ś].
JapońskiuczonyBuntaroAdachikrytykujefetormieszkańcówZachodu;
zaśdoktorBérillontakkonkluduje,piszącoantagonizmachrasowych:
»Niemasilniejszejawersjiniżwstrętdozapachu«.Prowadzigotodo
zdumiewającejwaloryzacjiwęchu,wktórymdostrzegauprzywilejowane
narzędziezachowaniarasy,»skorotworzenieostatecznejrodzinyisoli-
darnośćrodzinnegośrodowiskapozostająwbezspornejzależnościod
zapachowychpokrewieństwisympatii«”15.
Wstrętpojawiałsięjakogranica,zaktórączaiłysięobrazyDzwie-
rzęcości,genitaliówigroteskowości”16.Bestialstwodzikiegomiałowie-
lewspólnegozgroteskowymiZwierzoludami,wykreowanymiprzez
szalonegochirurgawWyspiedoktoraMoreauHerbertaG.Wellsa.Im
bardziejpośmiercilekarzapopadałyonewczystązwierzęcość,tym
nieznośniejszystawałsięodórichdomostw,któryfinalniezmusiłPren-
dickadoopuszczeniazamieszkanejprzezniekotliny.Przyjemnylub
choćbyneutralnyzapachokazałsięsprawdzianemczłowieczeństwa.
Niecowcześniejdoktorwrozmowiezniechcianym,ludzkimgościem
wypowiedziałsłowa,któreswobodniemogęodnieśćdobohaterówWiś-
niowskiegoistanowiska,jakiezająłwobecnichnarrator:Dprzenikam
nawylotichzwierzęceułomnedusze,pełnenienawiści,namiętnejżą-
dzyżyciaichęcizaspokojeniainstynktówśAjednaksązastanawiające
[ś].Tkwiwnichcieńwyższychaspiracji–próżność,niezaspokojona
ciekawość,niespełnionauczuciowość”17.
15A.Corbin:Wewładzywstrętu.Społecznahistoriapoznaniaprzezwęch.Ododrazy
dosnuekologicznego.Przeł.A.Siemek.Warszawa1998,s.267.
16H.Bhabha:Mimikrailudzieś,s.195.
17H.G.Wells:WyspadoktoraMoreau.Przeł.E.Krasińska.Warszawa1988,s.92.
