Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Tragiczneikomicznekonteksty…
zostrąreakcjąkrólaStefanaBatorego.Wbliższejinteresującymnastuczasom
połowietrzeciejdekadywiekuXIXStefanWitwickigwałtowniezareagowałna
bezlitosną,aczkolwiekniebezpodstawnąkrytykęMichałaGrabowskiegoswych
nieudolnienaśladującychpoezjeMickiewiczaBalladiromansów(t.1-2,War-
szawa1824-1825),samwykupiłizniszczyłcałynakład5.Decyzjaozniszczeniu
nakładuniemusiaławynikaćwyłączniezprzesłanekestetycznych,niekiedy-
jaksiędomyślamy-byłytopobudkipatriotycznealbozwykływstyd.Zbigniew
SudolskiwOpowieścibiografcznejpoświęconejZygmuntowiKrasińskiemu,we
fragmenciedotyczącymokolic5kwietnia1828roku,pisze:
WtymsamymmniejwięcejczasiekreowanyprzezgenerałanapoetęMaurycy
Gosławskispaliłdemonstracyjniewobecnościparuprzyjaciółcałewydanie
swoichpoezji,główniedlatego,żefigurowaławnichwierszowanadedyka-
cjatomikusławiącanbohaterstwowojenneiżyciepełnechluby”Wincentego
Krasińskiego”6.
Oilenbohaterstwowojenne”napoleońskiegogenerałaniezostałownaj-
mniejszymstopniuzakwestionowane,otylewświetleskandaluwywołanego
jegolojalistycznąpostawąwobeccaratupodczasprocesuprzywódcówNaro-
dowegoTowarzystwaPatriotycznegoorazstarciemzprzewodniczącymSądu
Sejmowego,senatoremPiotremBielińskim,nieoczekiwanieujęłowironiczny
nawiasnżyciepełnechluby”.Romantycyjednak,jaksięzdaje,znacznieczęściej
niżksiążkipaliliswojerękopisy.Bydomknąćtenetaprozważań,dodam,żein-
teresującenastuhasłowsłownikuDoroszewskiegouzupełniacennainformacja,
iżautodafepisanerozdzielnie(ibezakcentu!)jestwyrażeniemportugalskim
idosłownieoznaczanakt(wyrok)wiary”.
Skoromamytudoczynieniazobyczajami(araczejgrubąnieobyczajnością
dawnychnaszczęścieczasów)izwrotemnienaszejproweniencji,sięgamydo
kompendiówprezentującychmateriałzapożyczonyzjęzykówobcych7.Wnow-
szymwydaniuWielkiegosłownikawyrazówobcychPWNspostrzegamyznaczące
rozbudowaniedefinicjiwkierunkuinterpretacjimetaforycznych:
autodafe[wym.autodafe]n,ndm,lubautodafé[wym.autodafe]n,ndm,
wlmtakżeautosdafé1.«publicznewyznanielubzaparciesięwiaryprzez
oskarżonegooherezję,będąceetapemprocesuinkwizycyjnego,wprowadzone
wHiszpaniiiPortugaliiwkońcuXVw.;takżepublicznewykonaniewyroku
5M.Grabowski:UwaginadballadamiStefanaWitwickiegozprzyłączeniemuwagogólnych
nadszkołąromantycznąwPolszcze.nAstrea”1825,T.I.
6Z.Sudolski:Krasiński.Opowieśćbiografczna.Warszawa1983,s.82.TomikMauryce-
goGosławskiegozawierapoematPodoleiDumęoNeczaju(M.Gosławski:Poezje.Warszawa
1828).
7SłownikwyrazówobcychPWN.Warszawa1971,s.59;W.Kopaliński:Słownikmitówitra‑
dycjikultury.Warszawa1985,s.64.
13
