Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obecnie,wdobiepowszechnegodostępudosatelitarnychsystemównawigacyj-
nych,gwarantującychniemalzawszeiwszędziedostępnośćinformacjiowspół-
rzędnychkażdemu,ktomaprzysobieurządzeniewrodzajusmartfonaczyta-
bletu,niezrozumiałezdajesiępytanie:dlaczegowXXIwiekuniezbędnyjest
kompas?Panujebowiempowszechneprzekonanie,żeskorowiemypraktycznie
zakażdymrazem,gdziesięznajdujemy,tozagadnienianawigacji,awięcświa-
domegoiracjonalnegoprzemieszczaniasię,sąrozwiązane.
Przemieszczaniesiękażdegoorganizmulubmaszynywprzestrzeniwymaga
przedewszystkimorientacjiprzestrzennej,awięcniewątpliwielokalizowania
miejsca,wktórymprzebywamy,aletakżezorientowaniagowzględemcelu.
Wjednostkachinnychniżnawodnajednostkapływającakoniecznejestponadto
ustalenieorientacjiwzględemkierunkupionu,abyniedoprowadzićdoniekon-
trolowanegoprzemieszczaniasięwwysokości.Nawszelkichobiektachprowa-
dzącychnawigację,równieżokrętachnawodnych,niewolnoponadtopominąć
przechyłów,któremogądoprowadzićdoutratykontrolinadnią.Jednakdopiero
znająclokalizacjęorazprzestrzennąorientacjęobiektu,którymmamysterować,
możemypodjąćdecyzjęodalszychczynnościach,zwłaszczaotym,jaknależysię
poruszać,abydotrzećdocelupodróży.Realizacjatakiegoprocesuwymagado-
datkowoznajomościskładowychwektoranaszegoruchu,czyliinformacji
oprędkościikierunkuporuszaniasięobiektu(okrętu,samolotu,rakiety,robo-
ta).NapowierzchniZiemi,awięcnalądzieimorzu,wystarczyznajomośćkie-
runkuwpłaszczyźniehoryzontalnej,leczgdyistotnyjesttrzeciwymiar(poru-
szaniasięwpowietrzu,kosmosielubpodwodą),pojawiasięproblemorientacji
kątowejwdwóchpozostałychpłaszczyznach(przechyły),jakrównieżznajomo-
ściprędkościwtychpłaszczyznach.
Zwróćmyuwagę,jakwielegatunkówzwierzątrozwinęłozdolnościdopoko-
nywaniaolbrzymichniekiedydystansów,naprzykładptakimigrująceczyżół-
wiemorskie.Udowodniono,żeposiadająonezmysłyorientacjigeoprzestrzen-
nej,wykorzystującefizjologicznąumiejętnośćodczuwaniaukładuliniisiłpola
magnetycznegoZiemi(tecechywłaściwesąrównieżinnymzwierzętommigru-
jącym)orazcyklicznościruchuSłońca.Zwierzętamigrujące,zwłaszczaptaki,są
ponadtozdolnedozapamiętywaniaobrazów,awięcukładudużychcieków
wodnych,gór,wysplubcieśnin.Tęostatniącechędostrzegamytakżeuludzi,
ponieważprzemieszczającsięnacodzień,nieistotnepieszoczywpojeździe,
wnajwiększymstopniukierujemysięrozpoznawalnością,swoistąnswojskością”
otoczenia,iwcodziennychpodróżachniewysilamysięnadmiernie,abyzidenty-
15
