Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
2.Kryteriarozpoznaniaiwspółczesnedefinicjeniepełnosprawnościintelektualnej
poziomciężkościzaburzenianiemożebyćjeszczeocenionywsposóbwiarygodny.
Jednakżenieosiągająonetzw.kamienimilowychrozwojuwkilkuobszarachfunkcjo-
nowaniaintelektualnego.Rozpoznanietojeststosowanetakżewprzypadkudzieci,
którychfunkcjonowaniaintelektualnegoniemożnapoddaćsystematycznejocenie,
wtymzbytmałych,abypoddaćjebadaniomzwykorzystaniemwystandaryzowa-
nychtestów.Oczywiście,rozpoznanietopowinnobyćpoddaneweryfikacji.Termin
nieokreślonaniepełnosprawnośćintelektualna(zaburzenierozwojuintelektualnego)
znajdujezastosowaniewgrupieosóbpowyżej5rokużycia,wobecktórychniemoż-
nazastosowaćdostępnychprocedurwoceniestopnianiepełnosprawnościzracji
obecnychunichdeficytówfizycznych(np.głuchoty,ślepoty),poważnychproblemów
behawioralnychczywspółwystępującychzaburzeńpsychicznych.Podobniejakca-
łościoweopóźnienieneurorozwojowewymagaponownejoceny(DSM-52015:20).
WczęściejwykorzystywanejwpraktycelekarskiejICD-10(2000:189)upośle-
dzenieumysłowe(botenterminjesttujeszczewykorzystywany)definiowanejest
jakostanzahamowanialubniepełnegorozwojuumysłu,którycharakteryzujesię
zwłaszczauszkodzeniemumiejętnościujawniającychsięwokresierozwojuiskła-
dającychsięnaogólnypoziominteligencji(awięczdolnościpoznawczych,mowy,
ruchowychispołecznych).Wklasyfikacjitejpodkreślasię,żeniemożnawprzy-
padkuupośledzeniaumysłowegookreślićszczegółowych,klinicznychkryteriów
diagnostycznychprzydatnychdomiędzynarodowegoużytku,takjakwprzypadku
innychzaburzeńzrozdziałuVICD-10.Wynikatozfaktu,żedwagłówneskładniki
upośledzeniaumysłowego,amianowicieniskasprawnośćprocesówpoznawczych
izmniejszonakompetencjaspołeczna,sąpoddużymwpływemczynnikówspołecz-
nychikulturowych(ICD-101998:128).Wyróżniasiętuupośledzenieumysłowe
łagodne(F70),umiarkowane(F71),znaczne(F72)igłębokie(F73).Oprócztych
stopniwyodrębniasiętakżeinneupośledzenieumysłowe(F78)iupośledzenieumy-
słowenieokreślone(F79).KategorieF78stosujesięwówczas,gdyocenastopnia
upośledzenieintelektualnegoprzyzastosowaniunormalnychprocedurjestszcze-
gólnietrudnalubniemożliwazracjitowarzyszącychupośledzeniuzmianwzakre-
sieczuciazmysłowegolubzmianfizycznych(np.osobyniewidome,głuchonieme,
głębokozaburzonewzakresiezachowaniaifizycznieniesprawne).Upośledzenie
umysłowenieokreślonediagnozujesię,gdyistniejądowodynaobecnośćupośle-
dzeniaumysłowego,alebrakjestdostatecznychinformacji,pozwalającychzakwa-
lifikowaćbadanegodoinnychstopnitejniepełnosprawności(ICD-102000:193).
Mimotakwydawałobysięjasnychkryteriówrozpoznawanianiepełnosprawno-
ściintelektualnej,podanychwobuomówionychwyżejklasyfikacjach,jejdiagno-
zabyłaijestdużymproblemem,budzącymżywekontrowersje.Nanajistotniejsze
zwracauwagęPeterSturmey(2010),piszącmiędzyinnymiotrendachwdiagnosty-
ce,którymbezwiedniemogąpodporządkowywaćsięsłużbymedyczneisocjalne.
Takaswoistanmodawdiagnostyce”spowodowaławedługniegospadekliczebności
