Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
2.Kryteriarozpoznaniaiwspółczesnedefinicjeniepełnosprawnościintelektualnej
DevelopmentalDisabilities-AAIDD).Badacze,skupieniwokółtegostowarzysze-
nia,podkierunkiemRobertaL.Schalockaopracowalijednązczęściejwykorzysty-
wanychdefinicjiniepełnosprawnościintelektualnej,zgodniezktórącharakteryzuje
sięonaistotnymiograniczeniamizarównowfunkcjonowaniuintelektualnym,jak
iwzachowaniuprzystosowawczym,coujawniasięwumiejętnościachpoznaw-
czych,społecznychipraktycznych.Powstajeonaprzed18rokiemżycia(Schalock
iin.2010:1).Przyczymprzezistotneograniczeniarozumiesiętufundamentalne
trudnościwuczeniusięiwykonywaniupewnychumiejętnościżyciacodziennego;
muszątobyćznacząceograniczeniawzakresiepoznawczych,społecznychiprzy-
stosowawczychumiejętności,aleniemusząonerzutowaćnainnepłaszczyzny,np.
zdrowieczytemperament(Hatton2012:14).Zachowaniaadaptacyjnetozestaw
zdolnościiumiejętności:
-koncepcyjnych(język,czytanie,pisanie,rozumienie,używaniepojęciapienię-
dzy,czasu,liczb,kierowanieswoimpostępowaniem);
-społecznych(zdolnościinterpersonalne,społecznaodpowiedzialność,poczucie
własnejgodności,ostrożność,poziomłatwowierności,naiwności,przestrzega-
nieprawizasad,aktywneunikaniebyciaofiarąprzestępstworazrozwiązywanie
problemówspołecznych);
-praktycznych(aktywnościdniacodziennego,umiejętnościzawodowe,używanie
pieniędzy,zachowaniebezpieczeństwa,korzystaniezopiekizdrowotnej,trans-
portu,telefonu,umiejętnościplanowaniadniacodziennego).
Dwienajpopularniejszeobecnieklasyfikacjepsychiatrycznetoamerykański
Podręcznikdiagnostycznyistatystyczny-DSM-5(2013)(Diagnosticandstatistical
manuals)spopularyzowanyprzezAmericanPsychiatricAssociationorazMiędzyna-
rodowastatystycznaklasykacjachoróbipokrewnychproblemówzdrowia-ICD-1027
(InternationalstatisticalclassicationofdiseasesandhealthrelatedProblems.Tenth
revision)wydanaprzezWHOw1993roku28.
ZgodniezkryteriamidiagnostycznymiDSM-5terminemobowiązującymstał
sięterminniepełnosprawnośćintelektualna29(bądźzaburzenierozwojuintelektualne-
go30;ang.intellectualdisabilitylubintellectualdevelopmentaldisorder),jakopojęcie
27
WydanieICD-11zapowiadanonarok2015.Obecniepodajesię,żezatwierdzeniecałejklasy-
fikacjiprzezŚwiatoweZgromadzenieZdrowia(WorldHealthAssembly)planowanejestnamaj
2017roku(Bucci2014),ajejwydanienarok2018.
28
ZgodniezdeklaracjamistosowaniawcodziennejpracyklinicznejzICD-10korzysta63,9%
psychiatrównaświecie,zaśzDSM-IV-29,9%(Heitzman,Łoza,Kosmowski2011:944).Wprzy-
padkupolskichlekarzytejspecjalnościaż96%wskazałoklasyfikacjęICD-10.Wcodziennej
praktycejedynie2%wykorzystujeDSM-IV(Łoza,Heitzman,Kosmowski2011:788).
29
Termintenzastąpiłterminupośledzenieumysłowetakżewamerykańskimprawie,zgodnie
zustawąz2010roku(Ustawapublicznanr111-256,zwanatakżeRosa’slaw)(Butcher,Hooley,
Mineka2017:657).
30
TerminzaburzeniarozwojuintelektualnegomaznaleźćsięwklasyfikacjiICD-11.