Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZiAŁ2–PiOTRJERMAKOWiCZ
33
osiedlatworzyzgeometryzowanyukładurbanistyczny.Wokresiepowstaniabyłoto
osiedleowyjątkowowysokimstandardziemieszkań,dodatkowowyposażonewnaj-
potrzebniejszefunkcjeusługoweisocjalne,takiejak:szkoła,przedszkole,gospoda,
salagimnastyczna,poczta,gabinetlekarski,tworzącautonomicznąprzestrzeńdla
około2800mieszkańców.Geometrycznyukładbudynkówsprawiłwrażenieporząd-
ku,aprzydomoweogródkiidrzewaożywiałykrajobraz.Zewzględunaświetnewa-
runkimieszkalneibogatewyposażenieosiedletonazwanoproletariackimeldorado.
OsiedleBorgisjestjednymznajlepiejzachowanychtegotypuosiedlemnaGórnym
Śląsku.Maonoszczególnewalorykrajobrazoweikulturowe14.
Interesującymmiejscem,gdzienastąpiłrozwójprzedsiębiorstwpatronackich,
jestŁódź.JednymznajwiększychkompleksówwłókienniczychwŁodzibyłoprzed-
siębiorstwoKarolaScheiblera.Scheiblerzmyśląowykwalifikowanejsileroboczej
dlafabryknaKsiężymMłyniezbudowałosiedlemieszkaniowe,naktóreskładało
się18domówmieszkalnychustawionychwtrzechrzędach,wzniesionewlatach
1873-75.Nazapleczubudynkówznajdowałysiękomórkiiustępy,awprzylegają-
cychdodomówogródkachrobotnicyuprawialipodstawowewarzywa.Prostaarchi-
tekturabudynkówpozbawionabyładekoracji,aelewacjezczerwonejcegłypozba-
wionebyłytynkowejwykładziny.
NapoczątkuXXwiekuzrodziłasięświadomość,żebudownictwomieszka-
niowewymagainterwencjipaństwaiaktywnościwładzsamorządowych.Okres
budownictwapatronackiegoszczególnienaprzełomieXIXiXXwiekubyłwpań-
stwacheuropejskichpoczątkieminicjatyworganizacyjno-prawnychstanowiących
noweiniezbędneuwarunkowaniadlarozwojukażdejgospodarkinarodowej.Na-
rodziłasiępolitykamieszkaniowa.Powstałynowemiastainoweprzestrzeniemiej-
skieukształtowanenapodstawiezupełnienowychuwarunkowańprzestrzennych,
architektonicznychifunkcjonalnych.Powstałarobotniczakultura,sztuka,etospra-
cyiżycia.Narodziłasięrobotniczaideologia15.
2.CSR–FORMAKONTYNUACJiiDEi
PRZEDSiĘBiORSTWPATRONACKiCH
Jakideaprzedsiębiorstwpatronackichwyglądaobecnie?Współczesnyrynekpracy
wymusiłzmianęwpodejściudoideiprzedsiębiorstwpatronackich,zmieniłysięcele
ikryteria.Dziśmówimyoprzedsiębiorstwiepatronackim,gdypracodawcaprowadzi
14D.Walerjański,Zabrzańskieosiedlapatronackie,[w:]NoweZeszytySamorządowe,nr6,2006.
15M.Lamparska,Osiedlapatronackie…,op.cit.,ss.51-61.
