Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
idealistyczny.Twierdzi,żeświatspołecznyniejestnamdany,niezależnyodludz-
kichmyśliiprzekonań.Niemateżjakiejśzewnętrznejrzeczywistości,którejprawa
(społeczne,ekonomiczne)możemyodkryć.Wzwiązkuztym,niemarównieżnatu-
ralnychprawrządzącychspołeczeństwem,cooznacza,żesocjologia,ekonomia
czynaukipolityczneniemogąbyćbadanewsposób,wjakipostulująpozytywiści7.
Rzeczywistośćspołecznajesttworzonaprzezludziwniejfunkcjonujących.
Dziękitemujestprzeznichrozumiana.Jesttworzonaprzezludzkiemyśli,przeko-
nania,idee,koncepcje,językidyskurs,znaki,sygnały,rozumienie,sposóbdefinio-
wanialudziigrup8.
Konstruktywizmwstosunkachmiędzynarodowychpojawiłsięwlatach80.
XXw.,aukształtowałdekadępóźniej.Dałbadaczomnowenarzędziadowyjaśniania
rzeczywistościmiędzynarodowejtamtegookresu.Przedstawicieledominującego
wtymczasiemyśleniarealistycznegoniebyliwstaniewyjaśnićzmianzachodzących
wśrodowiskumiędzynarodowymzpomocąistniejącychteorii9.Wramachstosunków
międzynarodowychporazpierwszyterminu„konstruktywizm”użyłNicolasOnuf
wpracyopublikowanejw1989r.(WorldofOurMaking:RulesandRuleinSocialTheory
andInternationalRelations).Trudnojestwjednoznacznysposóbzdefiniowaćkon-
struktywizm,awynikatoztego,żenieuzyskanodotejporyzgodywświecienauko-
wym,którezpodejśćczyszkółteoretycznychmożnanazwaćkonstruktywistycznymi.
EmanuelAdlerdefiniujekonstruktywizmjako:„poglądgłoszący,żesposób,
wjakiświatmaterialnykształtujesięijestkształtowanyprzezludzkiedziałania
iinterakcje,zależyodnormatywnejdynamikiorazepistemologicznejinterpretacji
światarzeczywistego”10.
WpracyAleksandraWendtaSpołecznateoriastosunkówmiędzynarodowych
czytamy,iżwśródbadaczystosunkówmiędzynarodowychistniejeprzekonanie
oich„społecznejkonstrukcji”.Konstruktywizmjakojedenzesposobówwyjaśnia-
niaopierasięnadwóchgłównychelementach.Zakłada,żestrukturyludzkich
związkówdeterminowanesąprzezwspólne,zaakceptowanenormybardziejniż
przezsiłymaterialne.Interesyitożsamościaktorów,którzydziałającelowo,są
konstruowaneprzezwspólneidee11.
Większośćteoriiwramachstosunkówmiędzynarodowychmacharakterma-
terialistyczny,zwłaszczaneorealizm.Skupiasięonnatym,wjakisposóbczynniki
materialne(potencjałmilitarnyczyekonomiczny)wpływająnarównowagępo-
międzypaństwamiiwyjaśniająichzachowaniaprzezpryzmattychczynników.
Konstruktywiścinatomiastwskazująnafakt,iżrelacjemiędzypaństwamimają
charakterspołeczny,niematerialny.
Społecznaipolitycznarzeczywistość,równieżtawramachstosunkówmiędzy-
narodowych,tonieświatmaterialnychobiektówznajdującychsiępozaludzkąświa-
domością.Toideeiprzekonaniainformująceaktorówosceniemiędzynarodowej.
Systemmiędzynarodowynieistniejesamoistniejakukładsłoneczny,tylkowinter-
7Ibidem,s.164-165.
8Ibidem,s.165.
9Ibidem,s.167.
10E.Adler,SeizingtheMiddleGround:ConstructivisminWorldPolitics,“EuropeanJournalof
InternationalRelations”1997,3,s.322.
11A.Wendt,SocialTheoryofInternationalPolitics,CambridgeStudiesinInternationalRelations:
67,CambridgeUniversityPress,1999,s.15.
17
