Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
JustynaEwaBiałowąs
ciepomorskimdziesięcinypieniężnejzamiastdotychczasstosowanejsnopowej.
Władzekościołauważały,żedziesięcinawformiepieniężnejbyłaniekorzystna18.
Zakonkrzyżackiusilniejednakstarałsięozamianędziesięcinysnopowejnapie-
niężną19.WokresieśredniowieczaludnośćcałejPolskiopowiadałasięprzeciwko
dziesięciniewformiesnopowej,obowiązującejwmiejscowościachzakładanych
naprawiepolskim.JużwXIIIwiekupojawiałysięprzypadkibuntuzpowodujej
opłacania.Wymaganozamianytejdziesięciny,uznanejzabardziejuciążliwądla
mieszkańców,nakorzystniejsząpieniężną20.Zakonkrzyżackiw1314rokudopro-
wadziłdotejzamianyipłaconopodwaskojcezłanu21.Problemdziesięcinywar-
chidiecezjignieźnieńskiejrozwiązano4marca1360rokuwŚrodzie,gdzieustalo-
no,żewewsiachnaprawieniemieckimdziesięcinasnopowaprzestałabyćobo-
wiązująca,wosadachnowolokowanychpoupływiewolniznypłaconopo3skojce
złanu,zaśwsienaprawiepolskimpozostawionobezzmian22.
SpórodziesięcinęnaPomorzubyłgłównympowodematakukrzyżackie-
gonaziemiebiskupstwawłocławskiegonapoczątkuXIVwieku.Wlatach1326-
1332doszłodoatakuzakonukrzyżackiegonaziemiepolskie,wtymnadobrana-
leżącedobiskupstwawłocławskiego.Armiazakonnazaatakowałazeszczególną
zawziętościąterytoriaznajdującesięwrękachbiskupaMacieja,m.in.23kwietnia
1329rokuKrzyżacyspalilikatedręwłocławskąizniszczyliWłocławek23.8maja
tegorokuMaciejwydałwBrześciudokument,którydotyczyłszkódwyrządzo-
nychprzezzakonnaziemiachbiskupstwawłocławskiego24.Wrokukolejnym
zniszczeniuuległm.in.Raciążek,gdziestraconoskarbbiskupi,BrześćKujawski,
Radziejów,Nakło.Wieluobrońcówzginęłolubdostałosiędoniewoli25.Antoni
Prochaskapodał,żezakonwznacznymstopniuzniszczyłziemiebiskupstwawło-
18K.Górski,Państwo…,op.cit.,s.94;idem,ZakonKrzyżackiapowstaniepaństwapruskiego,
Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk1977,s.70;J.Bieniak,Maciej,[w:]Ludzie…,op.cit.,s.67-68;
T.Nowicki,op.cit.,s.707.
19M.Biskup,AnalizabitwypodPłowcamiijejdziejowegoznaczenia,nZiemiaKujawska”1963,
t.1,s.83;J.Bieniak,Maciej,[w:]PSB,s.16;K.Górski,Zakon…,op.cit.,s.70.
20K.Kaczmarczyk,CiężaryludnościwiejskiejimiejskiejnaprawieniemieckimwPolsceXIII
iXIVw.(dokończenie),nPrzeglądHistoryczny”1910,t.11,s.288-289.
21M.Buliński,HistoryaKościołapolskiego,t.1,Kraków1873,s.169;S.Zajączkowski,op.cit.,
s.11-12.
22KodeksdyplomatycznyWielkopolski(dalej:KDW),t.3,Poznań1879,nr1416;K.Kaczmar-
czyk,op.cit.,s.294-295,309;J.Masłowski,Kolonizacjawiejskanaprawieniemieckimwwojewódz-
twachsieradzkim,łęczyckim,naKujawachiwziemidobrzyńskiej,nRocznikiHistoryczne”1937,
R.13,s.286.
23KalendarziSpominkiwłocławskie,[w:]MPH,seriesnova,t.6,Warszawa1962,s.81-82;I.Dlu-
gossi,AnnalesseucronicaeinclitiregniPoloniae,lib.9,Varsaviae1978,s.140.
24ArchiwumDiecezjalneweWłocławku(dalej:AW),Kop.6,sygn.616,k.271-272;Codex
diplomaticusPoloniae(dalej:KDP),t.2,cz.1,Varsaviae1848,nr249,s.241-243.
25SzerzejnatematkonfliktuMaciejazZakonem,videJ.Białowąs,BiskupwłocławskiMaciej
ijegodziałaniawczasiekonfiktupolsko-krzyżackiegowlatach1326-1332,[w:]Człowiekpanem
życiaiśmierci,red.S.Łaniecki,G.Frischke,Bydgoszcz2019,s.41-49.
