Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Procestransformacjijakoetapbudowypodstawgospodarkirynkowej…
25
Drugapołowalat90.przyniosłaznaczącąpoprawępozycjibadanychkrajów
jakogoszczącychzagraniczneinwestycjebezpośrednie,copokazujeindeksopra-
cowanyprzezUNCTAD(InwardFDIPerformanceIndex).Wrankingutegoindeksu
obejmującego141krajówCzechyzajmowaływ1990r.91pozycję,w1995r.–
31,aw2000r.jużpozycję17;analogicznieWęgryzajmowaływ1990r.pozycję
51,w1995r.bardzowysokąpozycję3,aw2000r.–26;Polskaw1990r.znajdo-
wałasięnapozycji103,w1995r.napozycji45iw2000r.namiejscu49.Zkolei
Słowacjazajmowaławrankingu64miejscew1990r.,analogicznemiejsce
w1995r.i43wroku2000.Należyjednakzaznaczyć,żepoprawapozycjibada-
nychkrajówwrankingachglobalnychodzwierciedlałaefektytransformacji,czyli
otwarcianowychrynkówdlainwestorówpookresieistotnychograniczeńdla
napływuzagranicznegokapitału.Jednocześniewtejdekadzieniezanotowano
jeszczeboomuinwestycyjnegowkrajachwschodzącychAzjiiAmerykiPołud-
niowej,wtymgrupyBRIC,przykładowoChRLzajmowaławrankinguw2000r.
dopiero54miejsce,Brazylia48,Indie119,aRosja104.
Pierwszadekadatransformacji,generalnieocenianajakosukces,przyniosła
jednakpewneproblemy,którerzutowałynadalszyrozwójbadanychkrajów,
wtymnaichodpornośćnaglobalneieuropejskiekryzysy,zwłaszczakryzys
finansowy2008+.Pierwszymproblememstałosięrosnącezadłużeniezagra-
nicznecałegosektorafinansowego,dramatyczniewysokienaWęgrzech,nieco
niższewPolsceiSłowacjiiniewywołującewiększychperturbacjiwCzechach.
Przyczyntegostanurzeczyjestwiele:przedewszystkimwysokistopieńotwarto-
ścigospodarkirealnejifinansowej,tworzącyzapotrzebowanienazagranicznefi-
nansowanieobrotówbieżącychwykazującychrelatywniewysokideficyt,rosnące
zadłużeniesektoraprzedsiębiorstw,sektorabankowegoisektorafinansówpu-
blicznychzestronynierezydentów,wprowadzeniekredytówwalutowychdo
ofertybankówwzakresiekredytówmieszkaniowych/hipotecznych,utrzymywa-
nieniskiegopoziomustopyoszczędnościkrajowychwsytuacjidynamicznego
wzrostupopytukrajowegokonsumpcyjnegoiinwestycyjnego.Wtrzechkrajach,
pozaPolską,utrzymałasiętendencjawysokiegoudziałuhandluieksportuwPKB
napoziomieprzekraczającym70%,natomiastwszystkiekrajeodnotowałydeficyt
bilansuobrotówbieżących.WedługdanychKomisjiEuropejskiej(2010)tylko
Czechomudałosięzapewnićrelatywniewysokąstopękrajowychoszczędnościna
poziomieprzekraczającym20–24%,wSłowacjitastopaoscylowaławokół20%,
natomiastwPolsceinaWęgrzechbyłaponiżej20%.Zgodniezliteraturą,niska
stopakrajowychoszczędnościoznacza,żepopytowedeterminantywzrostugo-
spodarczegomusząbyćfinansowanezeźródełzewnętrznych,czyliznapływu
zagranicznegokapitałuwformiekredytowejiportfelowej.
Wcałymokresietransformacjinastąpiłsilnyrozwójsystemukredytowego
irynkówfinansowych,szczególniedynamicznynaWęgrzech.WedługEBOR
