Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
niemawzasadziewątpliwości,stwierdzamybowiemempiryczniezaistnienie
takiegotransferu.Kiedyjednakanalizujemyowoctegoprzejścia,mogąsiępoja-
wićproblemyzjegokategoryzacją,podporządkowaniemkonkretnemutypowi
doktrynalnemu.Czyjestonjeszczegenetycznymkonserwatyzmem,leczona-
rodowymzabarwieniu,czyraczejnacjonalizmempokrytymkonserwatywną
patyną?Pytanietoniejestbynajmniejbezprzedmiotowe,albowiemtwórcomidei,
atymbardziejprogramów,nawspółczesnejsceniepolitycznejniejestobojętne,
czybędąwalczyćprzedewszystkimowartościtakiejakBóg,ojczyzna,rodzina
ipamięćomonarchii,sądząc,żewichrealizacjinajlepiejbędzieodwołaćsiędo
ideinarodowej,czyteż,odwrotnie,wskazywaćbędąnawartościnarodowejako
ultimaratio,którymwdanejchwilinajlepiejsprzyjaćbędzieożywienieżycia
religijnego,przywiązaniedopaństwa,wsparcierodzinyiwzbudzeniedumy
zchwalebnejprzeszłości.
Fundamentalneznaczeniegenetycznejodmiennościtychdwupostawmożna
podsumowaćwduchuontologiiperypatetyckiej:to,cosubstancjalnewsposobie
myśleniaopaństwie,zawszepozostanietrzonemdoktryny.Konserwatystamoże
odwołaćsiędoideinarodowej,aletylkowtedy,gdysłużytoświętejbasilei.Element
narodowystanowidlakonserwatystyjedynienarzędzie,kategorięprzypadłoś-
ciową,niesubstancjalną,myśleniaoracjistanu.Nacjonalistanatomiast,nawet
konserwatywny,odrzucizewstrętemprogramwsparciarodzinyczywspólnot
religijnych,gdybyokazałosię,żezaczynaonbardziejsłużyćinnymnacjom.
Właściwymtematemtejksiążkijestzatemprocesprzechodzeniaspołeczności
kusamoświadomościwiarywracjęnarodujakowartościsamejwsobie,którą
jedyniewspierajądawnetradycjechłopskieczyszlacheckie,wiarareligijna,pamięć
historycznairodzina.Wszystkietecechymająbowiemcharakterakcydentalny,
podczasgdynaródstanowiwartośćperse.
Konserwatywnynacjonalizmpodlupąbadaczy
Tematkonserwatywnegonacjonalizmujakoobiektbadańniemożenarzekać
nazbytnatarczywezainteresowanie,trudnomówićonadmiarzemerytorycznie
wyczerpującychpublikacji.Wponiższymniewielkimspisiespróbujmyzwrócić
uwagęnazaledwieczterytekstysygnalizująceproblemniniejszegostudium.
Pierwszymjestwydanaw1964roku,poruszającakwestiętytułowegobohatera
książki–konserwatywnegonacjonalizmuwRosjidziewiętnastowiecznej–praca
EdwardaThadena,wktórejwybranimyślicielepolitycznirosyjskiejprawicyin-
telektualnej,tacyjakJurijSamarinczyKonstantinLeontjew,byliprzedstawiani,
niebezracji,jakoreprezentancialternatywnegowobecmyślilewicowejnurtu
sięgającegotradycjikonserwatywnych,jednakzwyraźnienarodowymobli-
czemprogramowym.KsiążkaThadenastarasięukazaćlogikęrozwojutejmyśli
