Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
1.Spadkobiercaumarłychautorytetów.Naródjakosuwerennowejgeneracji
Francuzówzapłaciwłasnągłowazawielkąnarodowązbrodnięantyreligijnej
iantyspołecznejrewolty,uwieńczonejkrólobójstwem”11.
Głównymzłemepoki,którazrodziłarewoltę,było,zdaniemdeMaistrela,
zawierzenieapriorycznymsądomrozumu.Republikaniezostałastworzona
dziękisiłomnatury,leczjestnieżyjącymaparatem,skonstuowanymwmyślna-
iwnegoprzekonania,żenzgromadzeniemożeukonstytuowaćnaród”
,żecałość
fundamentalnychprawwymagajedynieinteligencji.Rozumjednakwwymiarze
indywidualnymjestniczym:
Rządjestprawdziwąreligią:maonaswojedogmaty,swojetajemnice,swoichka-
płanów;pozwolićkażdemuznichrozprawiać,totosamo,cogounicestwić.Żyjeon
tylkozasprawąrozumunarodowego,toznaczyzasprawąwiarypolitycznej,której
jestsymbolem.Pierwsząpotrzebączłowiekajest,byrodzącysięrozumugiąłsię
podtopodwójnejarzmo,abysięunicestwił,bysięzagubiłwrozumienarodowym
poto,byzmienićsweindywidualneistnienienainne,zbiorowe,podobniejakrzeka,
którarzuciwszysiędoOceanuistniejenadalwmasiewód,leczbezimieniaibez
rzeczywistejodrębności.
Cotojestpatriotyzm?Towłaśnieówrozumnarodowy,októrymmówię,tosa-
mozaparciejednostki.Wiaraipatriotyzmsądwomawielkimicudotwórcamitego
świata.Jedenidrugisącudem;wszystkieichczynysąboskie(ś)Nawetichbłędy
sąwzniosłe12.
KonserwatyzmdeMaistrelamożnaochrzcićmianemabsolutnegoantyinte-
lektualizmu–zanajwiększezłouważaonprzecieżfilozofię,którajestnajlep-
szymwyrazemnieskrępowanegodziałaniarozumuludzkiego.Oworozpasanie
wynikawszakżeziluzjibardziejfundamentalnej,amianowiciezprzekonania,że
stannaturytostatusjednostkiodosobnionej,gdytymczasemczłowiekzawsze
stanowiłanimalsocialis.Społeczeństwoniejestzatemdziełemczłowieka,lecz
Stwórcy.Tymsamymzanaturalnynależyuznaćraczejstanodwiecznychinstytu-
cjispołecznychisposobówsprawowaniawładzy,którychnaruszeniepowoduje
destrukcjęspołeczeństwa,atymsamymkażdejjednostki.
PismadeMaistrelatoswoisterekolekcjedlazbłąkanychowiec,niezdających
sobiesprawyzjednościżyciareligijnegoipolitycznego:takjakzasadymoralne
sądziełemszczególnejłaskiiobjawienia,takteżułożeniaspołeczne,wtymstany
izależnościmiędzynimi,niewynikajązespołecznegokontraktu,leczzporząd-
kunadanegoprzezBoga.Możnaztychklasycznychtekstówwywieśćdogmaty
onienaruszalnościmonarchii,stanówireligijnejsankcjiancienrégimelu,ale
znajdujemywszakufrancuskiegowygnańcatakżezwiastunczegośnowego,cona
dłuższąmetęmogłobywzbudzićniepokójpodrugiejstroniekanałuLaManche.
11
MaistreJosephde,Orewolucji,tłum.JanuszTrybusiewicz,[w:]Historiaideipolitycz-
nych.Wybórtekstów,t.2,s.223.
12
Ibidem,s.226.
