Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.Ekspozyturyiwpływy„Zetu”wokresiezaborów
61
ikrzewićideęwalkiowolnąPolskęwśródmłodzieżyrobotniczej,rzemieśl-
niczejiurzędniczej.Posiadałstrukturęwielostopniowąihierarchiczną.
NaczelnąwładząZMRbyłowalnezebranie,wybierająceradęorganizacji
orazkomitetwykonawczy.Strukturaterenowaopartabyłanadziesiątkach
(kółkach).Każdyszeregowyczłonekdziesiątkistawałzczasemnaczeleno-
wejdziesiątki.DziałałyonpodogólnąnazwąOrganizacjiMłodzieżyRobot-
niczej.StrukturyZwiązkupodjęłydziałalnośćorganizacyjnąiformacyjną
równieżwśródmłodzieżyżeńskiej.
Organizacjarozrosłasięwokresierewolucji1905r.,przybierającnazwę
NarodowaMłodzieżRzemieślniczaiRobotnicza.Wewnętrznykrągwtajem-
niczeniastanowiliwniejnajbardziejczynni,świadomiideizetowychidłu-
żejzaangażowaniwdziałalnośćczłonkowieśrodowiskazetowego103.
nZet”skierowałzarazemswoichdziałaczy,np.JanaStanisławaJankow-
skiego,JózefataBohuszewicza,LudwikaSkoczylasaiGustawaSimona,wsze-
regiutworzonegow1905r.NarodowegoZwiązkuRobotniczego(NZR),co
byłozwiązanezplanamiwykorzystaniawprzyszłościtejorganizacjijako
jawnejekspozyturyZMP104.KadrękierownicząitrzonNZRmielistanowić
działaczeinspirowanychprzezzetowcówśrodowiskNarodowejMłodzieży
RobotniczejiRzemieślniczejorazZMR.
NarodowyZwiązekRobotniczygłosiłhasłosolidaryzmunarodowego.
WydawałpismanPochodnia”inNiepodległość”-każdeoodmiennymobliczu
ideowym.OcenianajakobardziejzachowawczanPochodnia”głosiłahasła
solidaryzmuspołecznegowpołączeniuzwezwaniamidowalkiointeresy
robotnicze.PublicystycenNiepodległości”natomiastnadawałytonartykuły,
którychautorzyprzekonywaliczytelników,żeprzyszłaPolskaniemożebyć
państwemkapitalistycznym,awalkaklasjestczynnikiempostępuidosko-
naleniasięformspołecznychorazkluczemdozbudowanianowegoładu
społecznejsprawiedliwości.
CzęśćpublicystówidziałaczyspodznakuNZRdawałarównieżwyraz
zainteresowaniupropozycjamiustrojowymisyndykalizmu.Nawiecach,
wbroszurachiartykułachukazującychsięnałamachnNiepodległości”
argumentowali,iżsiłaspołecznaproletariatuopierasięnasyndykatach
-związkachzawodowych.Powinnybyćonezatem-pomimotendencji,ja-
kiewystępowaływówczaswEuropie-niezależneodpartiipolitycznych,
któremiałyjerozbijaćnaorientacjepolityczneitraktowaćinstrumentalnie.
103M.Bujalski,Związekim.JanaKilińskiego(NarodowaMłodzieżRobotnicza)1901-1906,
[Warszawa]1930,s.3-5;S.Roszkowski,KomisjaRobotniczanZetu”
,nNiepodległość”[War-
szawa]1933,t.7,z.3,s.361-380.
104OwpływachZetuwNZRpatrz:T
.Monasterska,NarodowyZwiązekRobotniczy
1905-1920,Warszawa1973,s.19-20,89-91;J.Holzer,Naprawiacze,zetowcyiZwiązekPa-
triotyczny,nActaUniversitatisWratislaviensis”1981,Historia36,nr543,s.197;H.Kiepurska,
Warszawawrewolucji1905-1907,Warszawa1974,s.159-160.
