Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.ZwiązekMłodzieżyPolskiej„Zet”wlatach1886-1914…
39
rezolucje,przekazywanenastępniedyrektorowilubinspektorowiszkol-
nemu.Strajkującamłodzieżdomagałasięwnichprzedewszystkimuna-
rodowieniaszkoły,zniesieniapanującegowszkołachsystemupolicyjnego,
swobodystowarzyszeń,pełnegorównouprawnieniaszkółśrednich,po-
wszechnegoiobowiązkowegonauczaniaelementarnegoorazzniesienia
ograniczeńwyznaniowych.Następnieuczniowieopuszczalidemonstracyj-
nieszkołę,częstoprzyakompaniamenciepatriotycznychpieśni.
Bardzoistotnąrolęworganizowaniuprotestówmłodzieży,prze-
prowadzaniuwystąpieństrajkowychiformułowaniużądań,zawartych
wrezolucjach,odgrywalisamizetowcy,atakżegrupymłodzieżyszkolnej
pozostającepodichwpływamiiwkontakciezZMP.Najważniejszymipo-
stulatami,któreforsowalidziałaczenZetu”byłowprowadzenienauczania
wjęzykupolskimiorazuwzględnieniewprogramieszkolnymzarównosa-
megojęzykapolskiego,jakiprzedmiotówpoświęconychhistoriiorazgeo-
grafiiPolski.Oprócztegonbracia”zetowiżądaliupowszechnieniaoświaty,
zniesieniaopłatzanaukęilikwidacjiograniczeńwprzyjmowaniudogimna-
zjówuczniówżydowskiegopochodzenia.Domagalisięspołecznejkontroli
nadplacówkamioświatowymiiedukacyjnymi,wolnościstowarzyszeń,
atakżezniesieniaścisłejkontrolidyrekcjiszkołynadżyciemuczniów.
Konserwatywnaczęśćpolskiejopiniipublicznej,władzekościelneinie-
którzyszeregowiksięża,obóznarodowyikonspiracyjnaLigaNarodowana
czelezR.Dmowskim,krytycznieodnosilisiędowystąpieńmłodzieży,oba-
wiającsięrosyjskichrepresji.Burzliwyimasowyprotestmłodzieżyprze-
ciwuciskowicarskiemuizdeterminowanapostawasamegonZetu”,który
jednoznaczniewsparłstrajkiszkolne,zaskoczyłyprzytymligowców.
Zdrugiejstronynależypodkreślić,żerozmachspontanicznychwystą-
pień,aprzedewszystkimszybkośćzjakąrozprzestrzeniłysięnaziemiach
dawnegoKrólestwaPolskiegospowodowały,iżzetowcybylinietyleini-
cjatoramiwystąpieństrajkowych,ileraczejpróbowalinadaćimpożądany
zichpunktuwidzeniakształtorganizacyjnyiideowy.Jedenzczołowych
działaczyZMPwtymgorącymokresieStanisławDobrowolskiwspominał
później:
MieszkańcyWarszawyzezdziwieniemujrzelitłumymłodzieżyszkolnejna
ulicy,opuszczającejwpodnieceniusweszkoły.Byłatoniespodziankanie
tylkodlanulicy”.Faktemtymzostalizaskoczenirównieżzetowikierownicy
ruchuuczniowskiego52.
52S.Dobrowolski,ZwiązekMłodzieżyPolskiej(Zet)1886-1906,[w:]Naszawalkaoszkołę
polską1901-1917,red.B.Nawroczyński,t.1,Warszawa1932,s.134.
