Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KrzysztofBochnia
Prawodosądu
EwolucjaprawadosąduzarównowPolsce,jakiwkrajachEuropyZachod-
niejmożeprowadzićdowniosku,żeoddawnadążonodotego,abyzapewnić
ochronęsądowąposzczególnymjednostkom.Prawodosąduutożsamianebyło
zgwarancjąmożliwościskorzystaniazpomocyzastępcyprocesowego;jeżeli
stronabyłauboga1bezpłatnie1.Ideaprawadosądudlajednostkiznanabyła
jużok.800rokup.n.e.wstarożytnymRzymie,gdziezastępcąprocesowymbył
cognitororazprocurator.Każdazestronmiałarównieżprawodoskorzystania
zeznanychmówcówsądowychnazywanychadvocati,którzyniebyliuznawani
zaspecjalistów2,azasweusługiniepobieraliopłat.
Należytakżewskazaćangielskąinstytucjęprawadosądu,zawartą
w1495rokuwStatuteofHenryVII,wktórejdookreślonomożliwośćwyzna-
czaniaobrońcówdlanajbardziejubogich3.
Zkoleiprzechodzącdobardziejwspółczesnychgwarancjiprawadosądu,
należywymienićPowszechnądeklaracjęprawczłowiekazdnia20grudnia
1948roku,wktórejwart.10zawartoregulacjemówiąceoprawiedlakażdego
nawarunkachcałkowitejrównościdorzetelnejipublicznejrozprawyprzednie-
zawisłymibezstronnymsądemorzekającymojegosprawachiobowiązkachlub
ozasadnościwysuwanegoprzeciwniemuoskarżeniaopopełnienieprzestęp-
stwa.RównieżPolska,zobowiązanawymienionymiprzepisami,zastosowała
rozwiązaniasystemowewprowadzająceinstytucjęprawadosądu.Zostałyone
wyrażonewKonwencjioochronieprawczłowiekaipodstawowychwolności,
1M.Grzymisławska-Cybulska:Prawopomocywpostępowaniusądowoadministra-
cyjnymjakoelementrealizacjiprawadosądu.Warszawa2013,s.1.
2W.Rozwadowski:Praworzymskie.Zaryswykładu.Poznań1992,s.60.
3E.Johnson:Justiceandreform:theformativeyearsoftheAmericanLegalServices
Program.NewBrunswic1978,s.3.
