Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
WPROWADZENIE
nych,zwyklewiejskichlubmałomiasteczkowychiczęstomusielisiędo-
stosowywaćdozasadwnichobowiązujących15.Trudnosięzatemdziwić,
żespokójwprzestrzenispołecznejduchownizmuszenibyliprzywracać
zregułysiłąiprzymusem.Jeżelijednakczynilito,będączaatakowanymi,
toichdziałaniabyłychronionejednązzasadprawakanonicznego,znaną
zDekretałówGrzegorzaIXieksponowanąwwieludokumentachdys-
pens,żevimvirepellendoetsedefendendo16.Zkoleispokójduszyipostawę
zgodnązprawemkanonicznymwtakichsprawachduchowniprzywracali
sobieprzedewszystkimzapomocądyspensdediversisformis.Czynilito,
abyuzyskaćkolejnystopieńświęceń,awkonsekwencjiobjąćkonkretne
beneficjum,doczegotewyższeświęceniabyłyniezbędne.Składalisupli-
kiotakiedyspensyrównieżwówczas,gdygroziłaimutrataposiadanego
jużurzędukościelnegoidochodówzniegopłynących.Należybowiem
przypomnieć,żeduchowniposiadającyokreślonąwadliwośćwynikającą
zprawakanonicznego(irregularitas),niemogliwykonywaćczynnoścido
którychuprawniałyichposiadaneaktualnieświęcenia
17
.Awdokumentach
tychmamybarwneopisywieluprzypadkówzabójstwizranień,udziału
wwojnachipotyczkachzbrojnych,nieprzestrzeganiacelibatu,krzywo-
przysięstwa,dokonywaniafałszerstw,sprawowanialiturgiibezodpowied-
niejdyspensyitp.Wopowiadaniachzawartychwsuplikachniezwykle
ważnąrolęodgrywająponadtobarwnekontekstyopisywanychwydarzeń,
atakżepodejmowaneprzezduchownychpróbyłagodzeniaswoich,czę-
stookrutnychczynów.Wydajesię,żemamywręczdoczynieniawtym
zakresiezeswoistymitoposami.Duchownibowiempisząwsuplikach
odyspensy,żejeżelizabilikogoś,tozwyklemałymnożykiem,anienożem,
małąsiekierką,aniesiekierą.Wprzypadkuzranieniawzmiankowali,że
ranajednakniekrwawiła.Uderzalikijem,niekiedyażdorozlewukrwi,
jednaknajczęściejlekko.
15Zob.ObyczajewPolsce,s.94–95.
16Zob.DekretałyGrzegorzaIX,lib.V,tit.XIIDDehomicidiovoluntariovelcasuali”.
Corpusiuriscanonici,t.2,wyd.Ae.Friedberg,Graz1959,sp.793–804.
17Szerzejnatentematzob.A.Radzimiński,Dispensensuperdefectuperfectaelenitatis,
passim;zob.teżP
.Steczkowski,PenitencjariaApostolska,s.111–113;E.Rittner,Prawoko-
ścielne,t.1,s.108–119.
