Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PENITENCJARIAAPOSTOLSKA
jakrównieżakceptującnormyprawnejużistniejące23.Doktrynalnakon-
cepcjapełnejwładzypapieżaznalazłaswojąakceptacjęwtrakcieobrad
IVsoborulaterańskiego.Zajedenzjejprzejawówmożnaprzyjąćfragment
piątejkonstytucjisoborowejpt.Dedignitatepatriarcharum
24
.Następstwem
przyjęciatakichrozwiązańprawnychbyłastopniowacentralizacjawładzy
papieskiejwKościele.Natomiastjednymzjejskutkówbyłostworzenie
systemurezerwatów,czyliobszarówdziałańprawnych,wktórychdecyzja
przysługiwaławyłączniepapieżowi.Początkowomożnawyróżnićtrzy
takieobszary:udzielaniaprzezpapieżarozgrzeszeniazgrzechówcięż-
kich,uwalnianiaprzezniegoodnałożonychwcześniejkarkościelnych
oraznadawaniaurzędówkościelnych.Udzielanieprzezpapieżadyspens
ulegałosystematycznemuposzerzaniutakżenainneobszary
25
.Dlarozwo-
jurezerwatówpapieskichbardzoważneznaczeniemiałybullepapieskie
nazywanePrzyWieczerzyPańskiej(BullaincoenaDomini)ogeneziesię-
gającejXIIIw.,którezawieraływyrokiekskomunikuroczyścieogłaszane
wWielkiCzwartekwRzymie,odktórychuwolnićmógłtylkopapież26.
Nazwapochodziodzwyczajusięgającegojeszczeczasówstarożytnych,
kiedytowWielkiCzwartekgrzesznicymoglisiępojednaćzBogiem,
aKościółpotępiałheretykówiłamiącychprzepisyprawakanoniczne-
go.Aktpotępienia,polegającynaobłożeniuwszystkich,którzyzawinili
wokreślonysposóbekskomuniką,zostałnazwanyprocesemgeneralnym
(processusgeneralis).Jakjużwspomniałem,odtakichekskomunikmógł
uwalniaćjedyniepapież,natomiastichzestawieniazawieraływłaśnie
23
ZagadnieniateomawiaszczegółowoK.Schatz,PapstumundPartikularkirchliche
GewaltbeiInnocenzIII(1198–1216),Archivumhistoriaepontificiae,t.8(1970),s.75–98;za
nimP
.Steczkowski,PenitencjariaApostolska,s.45.
24
Dokumentysoborówpowszechnych(dalej:DSP),t.2(869–1312),oprac.A.Baron,
H.Pietras,Kraków2002,s.236(DAntiquapatriarchaliumsediumprivilegiarenovantes,
sacrauniversalisynodoapprobantesancimus,utpostRomanamecclesiam,quaedispo-
nenteDominosuperomnesaliasordinariaepotestatisobtinetprincipatum,utpotemater
universorumChristifideliumetmagistra[ł]”).SzerzejnatentematP
.Steczkowski,
PenitencjariaApostolska,s.43–47.
25
Zob.hasłoReservation,oprac.R.Puza,[w:]LexikondesMittelalters,Bd.7,München
1995,s.754;obszernienatentematniecoprzestarzałajużpracaM.Hausmanna,Geschichte
derpäpstlichenReservarfälle,Regensburg1868.
26Zob.hasłoAbendmahlsbulle,oprac.H.Wolter,[w:]LexikondesMittelaters,Bd.1,
München1995,s.27;por.hasłoBullainCoenaDomini,oprac.W.Wójcik,[w:]Encyklopedia
katolicka,t.2,Lublin1989,szp.1194.
21
