Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Konwenansekonstytucyjne
precyzyjnieustalić,jakiekwestiezwiązanezfunkcjonowaniemustrojupaństwana-
leżądomateriikonstytucyjnych,wzwiązkuzczymmogąpodlegaćregulacjiprzez
konwenansowenormykonstytucyjne.Zważywszy,żepodwzględemzagadnieńuj-
mowanychwtekstachustawzasadniczychwewspółczesnymkonstytucjonalizmie
występujązasadniczeróżnice,ustaleniekatalogumateriikonstytucyjnych,którynie
mógłbyzostaćzakwestionowanyjakonazbytwąskibądźprzeciwniezbytszeroki,wy-
dajesięniemożliwe.Wkażdymraziewkontekścieustrojubrytyjskiego–wktórym
zewzględunabrakkonstytucjiwznaczeniuformalnymwyznaczeniezakresumaterii
konstytucyjnychjestszczególnieproblematyczne–zadyskusyjnenależyuznaćjego
nadmiernezawężanie,ograniczająceprzestrzeńdlapowstawaniaiobowiązywania
konwenansówkonstytucyjnych26.
Wszystkiekonwenansekonstytucyjnemająpewnewłaściwości,któremoż-
nauznaćzaichelementydefiniujące.Wśródnichnależywskazać:a)normatywny,
awięciwiążącycharakter;b)statusnormkonstytucyjnychzewzględunaregulację
zagadnieńustrojupaństwa,należącychdomateriikonstytucyjnych;c)nieformalny
charakter;d)pozaprawnystatus;e)brakprecyzyjnieokreślonejsankcjiorazproce-
durymogącejsłużyćichegzekucji.Pierwszedwaelementyokreślająrównieżnormy
prawakonstytucyjnego,niestanowiąwięconewpełnidiferentiaspecificakonwenan-
sów,niemniejmusząbyćuwzględnione,ponieważpozwalajązkoleinaodróżnienie
konwenansówodzwyczajów(usages),czyliutrwalonejpraktykipostępowania,nie-
mającejjednakcharakterunormatywnegoiniewiążącejsięzzagadnieniaminależą-
cymidomateriikonstytucyjnych.Niektórekonwenansemogąbyćponadtozapisane,
awięcsformalizowane,coniezmieniajednakfaktu,żenieformalnycharakternorm
konwenansowychwyróżniajezdecydowaniespośródinnychnormkonstytucyjnych,
awięcstanowiistotnyelementdefiniujący.Podobnie,charakterystycznącechąkon-
wenansówjestbrakbezpośredniej,dającejsięprecyzyjnieokreślićimożliwejdoza-
stosowaniasankcji,choćniektóre–oczymbędziemowa–sąjednakwtakąsankcję
wyposażone.Wydajesię,żewskazanepięćcechcharakterystycznychkonwenansów
dośćdobrzeoddajeichcharakter,pozwalającnauchwycenieichspecyfiki.Zbudo-
wanazichuwzględnieniem,najbardziejzwięzładefinicjakonwenansówmogłaby
przyjąćzatemnastępującebrzmienie:konwenansekonstytucyjnesąpozaprawnymi,
najczęściejnieformalnyminormamikonstytucyjnymi,którychegzekucja,wzwiązku
zichpozaprawnymcharakterem,niejestmożliwawpostępowaniusądowym.
26Por.ibidem,ss.35–39.J.Jaconellikwestionujenaprzykład,jakobymożnauznaćzakonwenans
konstytucyjnypraktykępolegającąnatym,żeobecniewyłączniepremiermaprawodoradzaćkrólowej
wsprawierozwiązaniaparlamentu,twierdząc,żerelacjemiędzypremieremagabinetemnienależądo
materiikonstytucyjnych,wzwiązkuzczymniepodlegaregulacjikonwenansowejsposóbudzielaniakró-
lowejradyodnośniedorozwiązywaniaparlamentu.Jegozdaniemto,czyradętakąkierujecałygabinet
czyteżwyłączniepremier,jestkwestiąpraktykipolitycznejirelacjipomiędzygabinetemajegoszefem,
niezaśzagadnieniemnaturykonstytucyjnej.Argumentacjataniebierzejednakpoduwagętego,żewtym
wypadkuchodzinieostosunkiwewnątrzgabinetu,alerelacjemiędzyróżnymiorganamiwładzy–tojest
gabinetemamonarchą–wzwiązkuzczymjesttobezwątpieniazagadnieniemieszczącesięwzakresie
materiikonstytucyjnych.
