Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
itądrogąprowadzeniakontroliprzeciwkoAnglii”
.Niewykluczatojednak
szukaniazbliżeniasięzpaństwamiościennymitj.Turcją,WłochamiczyFin-
landią,którezjednejstronygwarantowałySowietomparęlatspokoju,po-
zwalającnawyjściezciężkiejsytuacjigospodarczej,zdrugiejzaśtakiukład
osłabiałwpływyAngliiwEuropieCentralnejiWschodniej,poddającPolskę
ipaństwabałtyckiedominacjiniemiecko-rosyjskiej.Attachéwojskowyzwra-
catakżeuwagę,żezarównopodpisanieumowymiędzyRosjąaNiemcami,
jakiexposéLitwnowawywarłoogromnewrażenieirozdrażnieniewsferach
dyplomatycznych.Wszczególnościdotyczytoprzedstawicielstwafrancuskie-
go,którym„nastrójwobecSowietówzmieniłsięobecnienakrańcowowrogi”
.
Nauwagęzasługujeteżdokumentnapisanyodręcznieprzeznaszegoattaché
wMoskwiew1931roku.Wzasadzieporuszaonwszystkienajważniejsze
sprawydotyczącenaszegobezpieczeństwa,awszczególnościtraktatuRosji
zTurcją,relacjizJaponią,delegacjiniemieckiejwRosjiwsprawieuzbrojenia
isprzętuwojskowego,sytuacjiwewnętrznejwZSRR,przygotowańwojennych
iszkoleńwtymzakresieorazroszadkadrowychwstrukturachwojskowych
ZSRR.Takprzygotowanaanalizaświadczyodużymprofesjonalizmieattaché,
umiejętnościprzewidywaniaorazszerokimspojrzeniunaproblemzapewnie-
niabezpieczeństwadlaPolskizkierunkuwschodniego.
Dziękidziałalnościpolskichattachéwojskowychnaterenieobcychpaństw
dokrajuwciążnapływałyniezwyklecennedanezróżnychkierunków.Itak
np.w1927rokuattachéwojskowyzHelsingforsuprzekazywałinformacjena
temattworzonychnowychjednostekwojskowychprzezRosjęorazszerzenie
sięwRosjiwybitniewojennychnastrojówprzeciwPolsce58.Attachéwojsko-
wyzTallinanatomiastw1926rokuinformowałzaśozłożeniuprzezposła
litewskiegomemorandumwsprawieprzygotowańprzezPolskędowojnyzLi-
twą59.Wjegoocenietreśćdepeszyposłalitewskiegodoestońskiegoministra
sprawzagranicznychzwiązanabyłazprowadzonymirokowaniamirosyjsko-
-litewskimi,któretrwałyoddłuższegoczasu.Złożenietakiegomemorandum,
którewjegooceniezostanieprzesłanetakżedoinnychpaństw,możebyć
uważanejedyniejakochęćusprawiedliwieniasięLitwyzpowoduzawarcia
paktuzRosją,podpozoremzagrożeniajejbytuniepodległegoprzezPolskę.
WocenieSztabuGeneralnegoukładRosjizLitwą,jakiRosjizNiemcami
58
Depeszaattachéwojskowego,zob.:dokumentnr90.
59
InformacjaattachéwojskowegozTallinadogabinetuministrasprawwojskowych,
zob.:dokument89.
38
