Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
JózefSzymonWroński•KościołyKrakowazbudowanewlatach1945-1989...
sposóbarchitekcipróbowalinadaćbryle,atakżeotoczeniuwokółkościołaznamię
sakralności,aprzedewszystkimwnętrzu.Tujestmowaoniektórychwybranychfor-
machimotywachsprzyjającycharchitekturzesakralnej.Taproblematykajestjedynie
sygnałemdorozważańmonograficznychdotyczącychsacrum1,któremoże,anawet
powinnobyćtematemodrębnejpracy.Wpodrozdzialesymbolikaznajdziemy
próbęodpowiedzinapytanie,jakąrolępełniłaarchitekturasakralnawtymczasie
wżyciuczłowieka.Wrozprawienapomkniętoteżotypiewarchitekturzeorazoza-
stosowaniumetodytypologicznejwbadaniachnadarchitekturą2.Wperspektywie
ewangelicznychsłówśw.Jana:Słowostałosięciałem[J1,14],rodzisiępytanie:
–
Czykrakowskiekościoły,zbudowanewomawianymokresie,wyrosłyzwiary,
którastałasięciałem3?Czysązatemaktemwiaryiwzniesionezostałynawiększą
chwałęBoga,byswymkształtemoddawaćhołdStwórcy?
–
Czyspełniająpowyższewarunkijakoprzestrzeniesakralne,zbudowanezwyczu-
ciemartystycznymizamysłemreligijnym?CzysątoDomusDei,domusecclesiae,
czy–połączeniemobutypów?
Częśćczwartajestpróbąukazaniakościołówkrakowskich,zbudowanych
wlatach1945–1989,natleprądówideowo-artystycznychwówczesnejarchitekturze
sakralnejnaświecie.Napodstawiebadaństylistyczno-porównawczychuwypuklone
zostaływspólnecechy,różnice,atakżewpływyidącezzewnątrz,czyliźródłainspira-
cji.Analizaporównawczapozwoliłauwydatnićichnowatorstwolubtradycjonalizm
natlearchitekturyeuropejskiejiświatowej.
NaarchitekturęsakralnąKrakowaspojrzanowtymstudiumprzezpryzmatmi-
nionych44lat.Pokazano,jaknaprzestrzenitegoczasuarchitekturazmieniałasię,
ewoluowała,bowiemnaczelnązasadąmaterialnejrzeczywistościsąprzemiany
izmiennośćform,zdrugiejzaśstronyważnejest,byzmianytenależycieodczy-
tać,dogłębniezanalizować,anastępniewyciągnąćwłaściwewnioski.Niniejszapra-
ca,zwyboruinterdyscyplinarna,opartanawielostronnychbadaniachhistorycznych,
socjologiczno-politologicznych,aprzedewszystkimarchitektoniczno-artystycznych,
masłużyćtakże,bezuprzedzeńikompleksów,kreowaniupozytywnegowizerunku
architekturysakralnejKrakowa,zrewidowaniuizweryfikowaniuobiegowychopinii
oniej.Zakończeniezawieramiędzyinnymipróbęusystematyzowaniawyni-
kówbadań.Dotycząone–popierwsze–charakterurozwojuarchitekturysakralnej
KrakowawokresiePRLwsensiepoznawczo-historycznym(jejhistorycznychujęć)
–powtóre–odpowiedzinakilkaważkichpytań:
czywlatach1945–1989wykry-
stalizowałosięjakieśwyrazisteobliczearchitekturysakralnejKrakowa,atakżeczy
architekturata,natlerozwojuwspółczesnejarchitekturynaświecie,zajmujepozycję
odrębną?
1
Przeglądchronologicznyzagadnieniaodantykupośredniowieczeporuszonowartykułach.J.Sz.
Wroński,Pojęcieiznaczeniesacrumwarchitekturze,DSztukaSakralna”,cz.1.–okresprzedchrześci-
jański,nr3/2003,s.12–13;cz.2.–czasychrześcijaństwa,nr4/2003,s.66–67;cz.3.czasykatakumb,
nr5(2003),s.72–73;cz.4.–sztukabizantyńskaiśredniowieczna,nr6(2004),s.86–87.Cyklniezostał
dokończony,gdyżczasopismoprzestałowychodzić.
2
Wbadaniachpotrzebnajesttypologicznaklasyfikacja.
3
Takiwymiarmiałykatedrygotyckie,uważanezaniedoścignionywzórisymbolsilnychwięzów
wspólnotwierzących,odzwierciedlająceboskąpotęgępoprzezmonumentalność,będącedemonstracją
wiaryiwyrazembojaźnibożej.
