Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
1.Kosztywekonomicetransportu
OilenaprzykładwPolsceznanesąbudżetowewydatkikapitałowenatransport(dofi-
nansowanieinwestycjiinfrastrukturalnych),otylebardzoograniczonajestwiedza
onakładachprzedsiębiorstwtransportowychnaśrodkitransportu(taborprzewozo-
wy).Tylkoszacunkowosąteżznanewydatkitransportowegospodarstwdomowych
iinstytucjisferybudżetowej.
Relacjemiędzypojęciamiwydatków,nakładówikosztówtransportuzostałyna
rys.1pokazanezapomocąpodziałuprzestrzeniekonomicznejnatrzypodstawowe
warstwydziałalności(majątektransportowy,usługitransportoweiotoczenietrans-
portu)inaposzczególneokresyrozrachunkowe.Kosztyksięgowetransportu(explicit
transportcosts)powstająwwarstwie„usługitransportowe”,przezktórąnależyrozu-
miećsferęzarobkowegoświadczeniausługtransportowych.Wdanymokresierozli-
czeniowymwsferzetejpowstająróżnorodnewydatkiinakłady,któretylkoczęściowo
mogązostaćzaliczonedokosztówwłasnychtransportu.
Księgowekosztywłasneuzyskaniadanegoefektuprodukcyjnegoniesąsumądo-
wolnychwydatkówpodmiotuusiłującegogoosiągnąć.Niemogąbyćwniewliczane
wydatkinieuzasadnione,irracjonalne,interesowne,konsumpcyjneiprzypadkowe.
Rachunekkosztówdziałalnościgospodarczejniejestwięczwykłąarytmetyką(sumo-
waniemwszelkichwydatków),leczjestprocesemkontrolowanegoustalaniapienięż-
nejwartościzużyciaczynnikówprodukcjiniezbędnychdlauzyskaniaefektuproduk-
cyjnegomającegonarynkuokreślonącenę.Rozpatrywaniekosztówwoderwaniuod
cenysprzedażydanegotowarulubusługieliminowałobymożliwośćstosowania
obiektywnychkryteriówocenyzasadnościponoszonychkosztów.Należyjednakzau-
ważyć,żewsytuacjirynkuproducentastronapodażowamasprzyjającewarunkido
tego,bypróbowaćwliczaćwkosztywydatkinieuzasadnione(np.kosztownejrekla-
my)
35,awsytuacjirynkukonsumentamożepojawiaćsiętendencjadofikcyjnegoza-
niżaniakosztów,zwłaszczawobrotachmiędzynarodowych(dumpingcenowylub
dumpingsocjalny)
36.
Wpolskiejliteraturzeekonomicznejwydatekjestrozchodemśrodkówpienięż-
nychwformiegotówkowej(zkasy)lubbezgotówkowej(zrachunkubankowego),
wskazującymnazdolnośćdolikwidowaniazobowiązańjednostkigospodarczejwo-
becinnychpodmiotówgospodarczych(osóbfizycznychlubprawnych).Pojęciewy-
datkówwiążesięzrozmaitymitransakcjamigospodarczymi,takimijakzakupyzaso-
bówrzeczowychczyteżwypłatamiwynagrodzeńzapracę
37,aletakżeobejmuje
wypływśrodkówwzwiązkuzregulowaniemzobowiązańpodatkowych,kredyto-
wych,wypłatamidywidenditp.Cechąwydatkówjestto,żezawszemająformępie-
niężną,cooznacza,żeświadczeniawnaturzeniemogąbyćzaliczanedowydatków,
leczsąformąnakładów.Niewszystkiewydatkimogąbyćzaliczonewkosztydanego
35Zawyżaniekosztówjestpraktykąstosowanąprzezpodmiotystarającesięonieuprawnioneobni-
żenieobciążeńpodatkowychoddochodów.
36FikcyjnezaniżaniekosztówjestpowszechnymprocederemwUniiEuropejskiej.Zob.np.:Jedna
czwartaUniipracujenaczarno!http://www.szkocja.net/artykuly/art.aspx?id=1148.
37Polskiepojęciewydatkówmaangielskiodpowiednikexpense,francuskidépenseiniemieckiUnkos-
ten.Oznaczaonorozchódśrodkówpieniężnychipieniężnychwformiegotówkowej(zkasy)lubbez-
gotówkowej(zrachunkubankowego),posiadającyzdolnośćdolikwidowaniazobowiązańjednostki
gospodarczejwobecinnychpodmiotówgospodarczych(osóbfizycznychlubprawnych).Zob.:En-
cyklopediaZarządzaniaM-Files.AEwKrakowie.http://mfiles.ae.krakow.pl.
