Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ModelRicardodostarczarównieżodpowiedzinapytanieoosiąga-
nieprzewagikosztowejwprodukcjidanegodobra.Mianowicie,oprócz
wydajnościpracy,należyuwzględnićrównieżpoziomwzględnejpłacy
(relacjigodzinowegowynagrodzeniawkrajudogodzinowegowynagro-
dzeniazagranicą).Przeciwnicyhandlumiędzynarodowegowskazująna
szkodliweróżnicewpoziomachwynagrodzeń.Ricardozakłada,żego-
dzinowastawkapłacrównajestrelacjicenydobradonakładówpracy
niezbędnychdojejwyprodukowania.Wsytuacji,gdywzględnapraca
znajdujesięmiędzywartościamiwyrażającymiwzględnewydajności,
każdyzkrajówmożeosiągnąćprzewagękosztową(KrugmaniObstfeld,
2007).Jednoczynnikowymodeljestzaprostydopełnejanalizyskutków
wymianymiędzynarodowej,aczkolwiekdałpodstawydodalszejanalizy
zależnościwynikającejzhandlu.
J.S.Millw1848rokuwpracy„Zasadyekonomiipolitycznej”roz-
winąłmyśliSmithaiRicardo,tworzącpełnyobrazekonomiiklasycznej.
Zjednejstronybyłzwolennikiemteoriiswoichpoprzedników,zdrugiej
natomiastwprowadzałdoichzałożeńpewnemodyfikacje.Milluważał,
żeteoriiwartościniemożnaopieraćwyłącznienajednymczynniku,na
przykładtylkonapracy,aleoparłteorięwartościnacałkowitychkosz-
tachprodukcji.
Millwyróżniadwarodzajekapitału:kooperatywny,obejmującyma-
szynyiurządzenia,którezwiększająwydajnośćpracy,orazrenumera-
tywny,którysłużydowypłacaniawynagrodzeńpracownikom(może
byćwformiepieniężnejlubbarterowejnażywność,ubrania,środki
higienyitp.).Uznajeponadto,żejakiekolwiekzwiększeniekapitału
kooperatywnegopociągazasobązmniejszeniekapitałurenumeratyw-
nego,awięcobniżeniepłac.Postulujewięc,abyutrzymywaćpłacena
stabilnympoziomie,ograniczyćliczbęludności(sugerujepodwyższe-
niewiekuzawieraniamałżeństworazemigracjędoAustralii(Szaleniec,
JohnStuartMill-ostatnizwielkichklasyków,2014).Millzauważa
iakcentujezatemrolęstronypopytowejnakształtowaniesiępoziomu
wynagrodzeń.Płacezależąwięcodpopytuipodażypracy,lub-jakto
sięczęstookreśla-odproporcjipopulacjiikapitału(Mill,1966).
SpostrzeżeniaMilladotycząrównieżpodziałuzysku.Jakojeden
zpierwszychsugeruje,żepracownicyrównieżmogąmiećswójudział
wzysku.Akcentujepowiązaniewzrostupłaczwydajnościąpracy.
Wspołeczeństwachrozwijającychsię,gdzieproduktywnośćjestwyso-
ka,akumulacjakapitałunastępujeszybko,awięcpłacewzrastają.Rów-
nocześniewolniejszywzrostpopulacjisprawia,żepłacerealnerosną.
Dziękitemu,poprawiasięstandardżyciaspołeczeństwa(ibidem,s.243).
Ekonomiaklasyczna
17
