Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Pojęcieneoliberalizmuijegowymiary
13
podkreślająJamiePeck,NikTheodoreiNeilBrenner(2009:51)wkrytycznej
definicjineoliberalizmujakojaskrawoutopijnejwizjiregułyrynku,zakorzenio-
nejwwyidealizowanejkoncepcjikonkurencyjnegoindywidualizmuigłębokiej
niechęcidoformspołecznejiinstytucjonalnejsolidarności.
Neoliberalizmprzybierałiprzybieraróżneformy,zarównowujęciuczaso-
wym,jakiprzestrzennym.Analizarozwojuneoliberalizmunaświecieprowadzi
zazwyczajdowskazaniakilkujegopunktówprzełomowych:począteklat70.
XXwieku,kiedynastąpiłozałamanietzw.liberalizmuspołeczniezakorzenione-
go,orazpocząteklat90.ubiegłegostulecia,kiedysformułowanotzw.konsen-
suswaszyngtoński(Hart2002;Harvey2008;Soszyńska2013).Byłatoswoista
koncepcjateoretyczna,rodzajnowej"filozofii”światowejgospodarki,wypra-
cowanejjakoreakcjanakryzysstrukturalnyizadłużeniekrajówAmerykiŁaciń-
skiej(Zawojska2006:9).Globalneinstytucjefinansowerekomendowałytego
typureformymodernizacyjnekrajomsłaboiśredniorozwiniętymgospodar-
czo,argumentując,żesątonajbardziejracjonalnemetodypobudzaniamecha-
nizmówrynkowych,którepozwoląnaszybkienadrobienielukicywilizacyjnej
dzielącejtekrajeodgrupykrajówwysokorozwiniętych(Soszyńska2013).
Neoliberalizmobejmujekilkaszkółmyślenia,którełączyzesobąkilkaza-
sadniczychprzekonań.Neoliberałowiewyznająpogląd,żenajważniejszym
warunkiemwolnościjednostkijestwolnyrynek,zaśkompetencjepaństwa
należyzdecydowaniezmniejszyć.Demokracjajestdobra,aletrzebajejna-
rzucićpewneograniczeniadlaochronyswobódrynkowych.Wolnyrynekjest
najwydajniejszymustrojemgospodarczymidlategospontanicznierozwijasię
wewszystkichregionachświata.Wolnyrynektonietylkonajefektywniejszy,
alerównieżnajbardziejsprzyjającypokojowisposóborganizacjigospodarki,
ajegoekspansjaredukujeźródłakonfiktumiędzyludźmi(Gray2007).Neoli-
beralizmmożnaodnieśćdodwóchdialektycznieprzeplatającychsię,aleana-
litycznieodrębnychmomentów:popierwsze,jestto(częściowa)destrukcja
zachowanychrozwiązańinstytucjonalnychipolitycznychkompromisówwpo-
stacirynkowozorientowanychinicjatyw,apodrugie,jestto(tendencyjne)kre-
owanienowejinfrastrukturynarynkowozorientowanywzrostgospodarczy,
utowarowieniesferyniegospodarczejidominacjaregułrynkukapitałowego
(Peck,Theodore,Brenner2009:55).
Neoliberalizmodnosisiędonowychzasadfunkcjonowaniakapitalizmu,
którewpływająnacentrumiperyferieorazichwzajemnerelacje.GérardDu-
méniliDominiqueLévy(2005:10)pośródgłównychjegocechwskazują:
–nowądyscyplinępracy,
–zarządzaniezyskamikredytodawcówiakcjonariuszy,
–osłabionąingerencjępaństwawkwestierozwojugospodarczego,
