Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RzeczypospolitejObojgaNarodów,aleichjakikolwiek
związekzPolskąRosjaniezerwaliizakwestionowali.
Chodziłotuprzedewszystkimoziemiedawnego
WielkiegoKsięstwaLitewskiegoiwojewództwa
ukraińskiezajęteprzezRosjęwczasiepierwszego
idrugiegorozbioruPolski(kijowskie,wołyńskie,
podolskie)iznacznepołacieziem,wchodzących
pierwotniewskładzaborupruskiego,aprzejęteprzez
Rosjępokongresiewiedeńskimw1815roku(przede
wszystkimBiałostocczyzna).
WyróżnikiemKresówniebyłapolskadominacja
natychterenach,aletrwałaobecnośćpolskiegodomu
czydworu.Jednąznajważniejszychpostaciwyobraźni
zbiorowej,polskiegouniwersumwXIXwieku,byłPolak
kresowy–zregułypochodzeniaziemiańskiegolub
drobnoszlacheckiego.Treściąjegożyciabyławalka
wobroniebastionupolskiejtożsamości,kultury,
wreszciemajątku.Polacykresowistalisięwięcstrażą
przednią,najdalejwysuniętąnawschódplacówką
obronypolskościprzedzaborcą.Najbardziej
wymownymsymbolempolskościkresowejstalisię
opisaniprzezElizęOrzeszkowąBohatyrowicze–
pracowici,głębokoprawiiprostolinijnimieszkańcy
drobnoszlacheckiegogniazdanadbrzegiemNiemna,
kultywującypamięćJanaiCecylii,którzywpierwszej
połowieXVIwiekuprzybyli„zPolszczy”,ażeby„Właśnie
tenkawałziemizaludnići[...]ubogi,aledługowieczny
ródufundować”[11].
Niecopóźniejdogronapostacisymbolizujących
polskośćkresowądołączyłJózefPiłsudski.Nietylko
staranniepielęgnowałipodkreślałswelitewskie
korzenie,aleteżpostrzegałkresowośćjakosublimację
najlepszychcechnaszegonarodu.Stądjegosłynne
porównaniePolskidoobwarzanka,wktórymtylko
tojestcośwarte,coznajdujesiępobrzegach,
awśrodkujestonpusty.
ROZWÓJWNIEWOLI
