Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.
Kondeuszowizawczasutryumfowali,taksięzdawałozapewnionem
zwycięztwo.KsiążeLotaryngski,któregoposełniewielemiał
dorozdaniapieniędzy,sypałobietnicami,wkradałsięwieczorami
dojeżdżącychnadwustołkachprzyjaciół,alezkażdymdniemmniej
miałnadzieiabymusiępotężnegowspółzawodnikazwalczyćudało.
PomijająctożeVice-RexksiądzPrymas,którymówiłgłośno
żemuszłotylkoopanawiaręświętąkatolickąwsercumającego
—dawnobyłdlaKondeuszapozyskalnym,wszyscydostojniejsiznim
trzymali.
MichałaTomaszaWiśniowieckiego,któregopodkanclerzyzalecał,
niktnawetzakandydatanieliczył.
Całatagałęźdawnegojagielońskiegorodu,zdawałasięfatalnością
jakąśnauschnięcieprzeznaczoną.Niezbywałojejnaludziach,alenie
miałaszczęścia.Najlepszymtegodowodembyłniedawnozmarły
Jeremi,jednymjedenwódzktóryumiałkozakówgromić,iwrazić
imtrwogę,—mążwielkiejcnoty,powagi,surowościobyczaju,
poświęceniabezgranic—zmarłybezzasłużonejbuławy,odarty
zogromnychposiadłościnaRusi,lichozaofiarywynagrodzony,
zapłaconyniewdzięcznością—któryposobiezostawiłrodzinęprawie
wubóztwie.Synanałascedworuwychowującegosię,wdowęłaską
LubomirskichiZamojskichutrzymującąsięwbardzoskromnym
bycie.
ŻyciemofiarnemówJeremi,októrympowiadano:calamitaspatriae
lamentatioJeremiae—zarobiłsobietylkojedno—zazdrosnych
inieprzyjaciół.
Rycerstwomiłowałogoicenićumiało,bogowidziałonaczele
swojemnietylkowodzemależołnierzem,częstobezzbroi,wprostym
kaftanierzucającymsięnanieprzyjaciela.
Jakowódzmiałonszczęściewielkie,jakoczłowiekobudzałzawiść
iniechęci.Prawdażeanidworactwem,anipochlebstwysercsobienie
pozyskiwał.Byłtomążniezłomny...JanKaźmierz,któregojątrzono
przeciwkoniemu,poznawszygolepiej,jużsercesweskłaniał,gdy
przestrzeżonogo,żeWiśniowieckimuhetmaniąc,całąsławęizasługę
zwycięztwodbierze.
Wszystkoczemgolosdotknął,przeniósłszyzestoicyzmemwielkiej
duszy,Jeremibolećtylkomusiałnadlosemsyna,którynałasceludzi
odumierał...
