Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Czybyłyinnemożliwości?
KrólestwoPolskiewlatach1830-1831
LechMażewski(Olsztyn)
Wlatach1830-1832KrólestwoPolskieprzeszłoznamiennąprzemianę:odpodmiotu
publicznoprawnego,któryzpewnymizastrzeżeniamimożnaokreślaćmianempaństwa,przez
próbęuzyskaniapełnejniepodległościwwojniezRosją,dorozpoczęciaprocesuunifikacjizCe-
sarstwemRosyjskim.Taostatniasprawarozstrzygniętazostałanagrunciestatutuorganicznego
z26lutego1832r
.
1
itowarzyszącejmupraktykiustrojowopolitycznej.Czywtymczasieprzed
Królestwemistniałyinnemożliwości?
Wtymartykulenietylebędziechodziłooformułowaniescenariuszyzzakresualterna-
tywnejhistorii,cozastanowieniesięnadmożliwościami,jakiestałyprzedKrólestwemwlatach
1830-1831.Naużytekniniejszychrozważańwyróżniłemkilkatakichewentualności,które
pokoleipostaramsiępoddaćanalizie.Punktemodniesieniabędzieniepostulatniepodległości,
sformułowanynagruncieManifestusejmowegoz20grudnia1830r
.iuchwałydetronizacyjnej
z25stycznia1831r
.
2
,alenowystatuspublicznoprawny,jakinadałKrólestwuMikołajpozwy-
cięstwieCesarstwawwojniezKrólestwem
3
.
PowstaniewWielkimKsięstwiePoznańskimiGalicji?
Rzadkopamiętasię,żepodwpływemrewolucjilipcowej1830r
.weFrancjipoczątkowo
bardziejobawianosię,żedozrywupowstańczegodojdzieraczejnaterenieobuzaborówniemiec-
kich,aszczególniewWielkimKsięstwiePoznańskim,niżwKrólestwiePolskimczynaterenach
gubernilitewsko-ruskich.TakotympisałWacławTokarz:nPodwpływemodgłosówzParyża
poruszyłasięnasamprzódWielkopolska.(...)Zdawałosię,żetutajnajprędzejwybuchniepo-
wstanieiobejmiePomorze;obawiałsiętegonawetDybicz,wysłanywkońcusierpnia(1830r.)
1
DziennikPrawKrólestwaPolskiego(dalejDPKP),t.XIV
,s.172-249.
2
Szerzejzob.L.Mażewski,UchwałaSejmuz25stycznia1831r.odetronizacji,[w:]PrzemianyustrojoweKrólestwa
Polskiegowlatach1830-1833,podred.L.Mażewskiego,Radzymin2014,s.52-56.
3
L.Mażewski,PodstawaistnieniaisytuacjapublicznoprawnaKrólestwaPolskiegopoprzegranejwojniezRosją,
[w:]Przemiany...;idem,KrólestwoPolskiewobliczuprawawewnętrznegoiprawanarodówwStatucieorganicz-
nymz26lutego1832r.,[w:]ibidem.
15
