Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
LechaMażewski,Czybyłyinnemożliwości?KrólestwoPolskiewlatach1830-1831
WczasiespotkaniazfeldmarszałkiemI.Dybiczemadiutantpolskiegodyktatorausłyszał:
nMieliścietedykonstytucję.Należyprzyznać,żeniebyłaonazawsześciśleuszanowana,aleniebyło
tozwinypanującegocesarza,któryznajdowałsięwdelikatnympołożeniuwobecstarszegobrata,
tenzaśnajwiększychdostarczałpowodówwaszemuniezadowoleniu”
22
.Toznamiennazapowiedź
pozbawieniaKonstantegoroliwicekróladefactoiodsunięciagowogóleodsprawKrólestwa.
JeżeliPolacyprzyjęlibyżądaniacesarzazawartewOdezwiez17grudnia1830r
.
23
,toczy
KonstantyponownieobejmierządywKrólestwie?Natopytanieadiutantagen.J.Chłopickiegopa-
dłaodpowiedź,żenastępcąwielkiegoksięciabyłbynajprawdopodobniejsamI.Dybicz,choćfeld-
marszałekniemówiłwprostoobjęciuprzezsiebiestanowiskanamiestnika.Dowódcaarmiiinter-
wencyjnejprzekonywał,żewy,Polacy
,nbylibyściezemniezadowoleni,rządziłbymdobrze,strzegł
ściślekonstytucji,którejbymnienaruszyłzgoła,chybanajednympunkciewolnościprasy—tej
miećniebędziecie,zgórywasostrzegam,torzeczszkodliwa,rozdrażniającatylkoumysły”
24
.Jed-
nocześniezapowiedział,żewkonstytucjinastąpiłybynniektórepoprawki,atolijaknajmniejsze”
25
.
Feldmarszałekwspomniałjeszczeodwurzeczach.Popierwsze,cesarzprzebaczywszyst-
kim,zwyjątkiemnpięciuczysześciu,którymudowodniąwinęinicjatorówrewolucji(...),których
wypadniepowiesić”;ipowtóre,wojskarosyjskiebędąnastałestacjonowaćwKrólestwie,żeby
strzecporządkuwpaństwieizapewnićlojalnośćarmiipolskiej
26
.
WpodsumowaniupłkT
.Wyleżyńskioświadczył,żenwtakimrazienaródpolskiżadną
miarąnamanifestprzystaćniepotrafi”
,nacorosyjskiwojskowystwierdził:nWierzajciemi,
cesarzdożadnychustępstwsięnieskłoni”
27
.
Przyokazjimożnasięzapytać,czytakwyglądałobyKrólestwo,gdybydoszłodoplanowanej
przezMikołajainterwencjiprzeciwkoFrancjiiBelgiizudziałemwojskapolskiego?Niedasiętegowy-
kluczyć,aletymbardziejtrzebasięzastanawiaćnadsensemrozpoczynaniawówczaswojnyzRosją.
WwypowiedzifeldmarszałkaI.Dybiczaniechodziłoojegoprywatneopinie,zawarta
byłatukonkretyzacjaprzesłaniazcarskiejOdezwyz17grudnia1830r
.Terazjasnestałosię,
żenieszłooprostypowrótKrólestwadosytuacjiustrojowopolitycznejsprzednocylistopadowej,
aleproponowanezmianyniemiałyrewolucyjnegocharakteru.Korzystnienależałobyocenić
możliwośćzniesieniapewnegodualizmuwładzwKrólestwie,conastąpiłobywskutekodwołania
Konstantego
28
;inaczejtrzebabyodnieśćsiędoewentualnościstałejobecnościarmiirosyjskiej
22
T
.Wyleżyński,Szesnaściednizmojegożycia,czylirelacjazpodróżydoPetersburgapodczasrewolucjipolskiej
zroku1830-1831,nBibliotekaWarszawska”
,1903,t.1,s.237.
23
Odezwadonarodupolskiegoz17grudnia1830r.,[w:]F
.Wężyk,PowstanieKrólestwaPolskiegowroku1830
24
25
26
27
i1831,Kraków1895.
T
Ibidem,s.241.
Ibidem,s.240,241.
Ibidem,s.241.
.Wyleżyński,Szesnaściedni...,s.240.
28
Por
.P
.M.Pilarczyk,SystempolitycznyKrólestwaPolskiego1815-1830.Próbamodelu,[w:]Systempolityczny...,
s.110-114.
21
