Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WojciechTurek,SzkolnictwowKrólestwiePolskimwświetlemonografii...
(wszkołachrealnychśrednioponad4godzinytygodniowowpierwszychczterechklasach,oraz
dokładniepo4godzinywdwóchstarszychklasach)(s.296-297).
Projektwprowadzenianaukijęzykarosyjskiegodoszkółelementarnychniebyłnawet
rozpatrywanynaszczebludecyzyjnym(s.222-223).Władzerosyjskiewalczyłyznduchem
Polski”
,nieznarodowościąpolską.Pośredniowskazujenatoprzyzwoleniewładzrosyjskich,
równieżpo1840r.,nautrzymanienniemieckiego”charakteruguberninadbałtyckich,gdzie
niewystępowałproblemnielojalnościmieszkańcówwstosunkudoCesarstwaRosyjskiego
(s.246-247).Wświetlepowyższychustaleń,dokonanychprzezsamegoautora,zdumiewa
konstatacja,żewokresienamiestnictwaI.Paskiewiczatendencjanrusyfikacyjna”górowała
woświacie(s.261).Byłowręczprzeciwnie,coobszerniedokumentujedrobiazgowapracasame-
goKucharzewskiego—politykaoświatowawładzrosyjskichsprzyjałautrzymaniuodrębności
językowo-wyznaniowejKrólestwa.Świadczyotymm.in.opór
,jakiministeroświatySiergiej
UwarowstawiłprojektomprzedstawionymprzezAdamaGurowskiego,zastąpienianauczania
łacinyprzezjęzyksłowiański.Uwarowpisałdocesarza:nWokręgunaukowymwarszawskim
językłacińskijakoniezbędnydopojmowanialiturgiikościołarzymsko-katolickiegoijakojęzyk
takściślezrośniętyzbytemtegokraju,jestwykładanyzarównowgimnazjach,jakiwszkołach
obwodowych”(s.275).Wrezultacie,wprowadzenieod1841r
.—nawyraźneżądaniecara—ję-
zykasłowiańskiegodoszkółwKrólestwiePolskimmiałocharaktersymboliczny(wgimnazjach
filologicznychiszkołachobwodowych)iprzejściowy(w1851r
.zniesionowykładwszkołachob-
wodowych,zaśwgimnazjachfilologicznychpołączononauczaniejęzykasłowiańskiegozjęzykiem
rosyjskim).Nauczaniełacinynigdyniebyłoograniczane,anitymbardziejzniesione(s.280-281).
Napoczątkurozdziałusiódmegoautorporazkolejny(wcześniejuczyniłtoomawiając
reformyzlat1833,1840i1845)zapowiedziałnadejściezmianwoświacie,wprowadzających
okresnobskurantyzmu”(s.315).Pretekstudostarczyływydarzenia1848r
.wEuropie,zwłaszcza
wNiemczechiFrancji—rewolucjepodważającedotychczasowyporządekspołeczny.Władca
Rosjizamierzałskoncentrowaćsięnaprzeciwdziałaniudestrukcyjnemuwpływowinwolnomy-
ślicielstwa”
.Wsystemieoświatydokonałsięodwrótodmodeluklasycznegowkierunkumodelu
edukacjipraktycznej,czylirealnej(s.320).Skoncentrowanienakształceniuwprzedmiotach
ścisłych,miałoodciągaćmłodzieżodszkodliwych,wolnomyślicielskichinbuntowniczych”idei.
Nawiasemmówiącw1871r
.ministeroświatyDymitrTołstojpowróciłdodawnegosystemu
edukacjiklasycznej,piętnującrozwiązaniawprowadzanewlatach1849-1855iwskazując,
żewłaśnieonebyłyźródłem,zktóregomłodzieżczerpałanwywrotowe”idee,ponieważnkwestia
wyborumiędzyjęzykamistarożytnymi,jakopodstawąwszelkiejdalszejedukacjinarodowej,
awszelkiminnymsposobemedukacji,tokwestiamiędzymoralnymamaterialistycznymkie-
runkiemoświatyiwychowania,azatemicałegospołeczeństwa”(s.322).Byłtonajpoważniejszy
wXIXstuleciuprzejawreakcjiwrosyjskimsystemieoświatowym,czylipowrotudomodelu
oświatyfunkcjonującegowprzeszłości.Wlatach1849/1850dotychczasowegimnazjumordynacji
ZamoyskichwSzczebrzeszyniezostałoprzekształconewszkołęrealnąokierunkunagronomicz-
29
