Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KrólestwoPolskiewokresienamiestnictwaIwanaPaskiewicza(1832-1856)...
Jedenzpierwszychsystemównowegotypupowstałw1773r.,wrazzustanowieniemwPolsceKo-
misjiEdukacjiNarodowej,któraprzejęłaszkołyorazmająteknależącydozlikwidowanegozakonu
jezuickiego.Wzrostznaczeniaedukacjinadzorowanejprzezpaństworodziłpotrzebęwypracowa-
nianowychkoncepcjinauczania,zapewniającychwychowanieobywatelilojalnychwobecwładzy
3
.
PrawidłoweuporządkowanieproblematykioświatowejwKrólestwiePolskimokresu
namiestnictwaI.Paskiewiczamusiopieraćsięnazrozumieniuznaczeniaiistotyprzemianumy-
słowychiprzewrotuwoświacie,jakiedokonałysięzasprawądziełaMyśliowychowaniu(1693)
JohnaLocke’a.StanisławKotsłuszniepodkreślałogromnąrolędziejowąmyśliLocke’a,którego
koncepcjewychowaniaioświatypozostawaływścisłymzwiązkuzprzewrotemumysłowym,
społecznymikulturalnymwEuropiezachodniejwXVIIIw.
4
.Uogólniająciupraszczającsystem
opartynanowychzasadachsprowadzićmożnadowychowywaniannieteologów,nieuczonychani
literatów,aleludzipraktycznych,przeznaczonychdożyciawwirzezajęćiinteresówświatowych”
5
.
Lockekoncentrowałsięnawychowaniufizycznymimoralnym,natomiastkwestięwychowania
intelektualnego,czylikształcenia,uznałzamniejważną.nWtempostąpieniu—zauważyłKot
—uwydatniasięcałarewolucyjnośćteoriipedagogicznejLocke’a.Niejedenjużpisarzwspomniał
otem,żeważniejszejestwyrobieniecharakteruniżumysłu,żepotrzebniejsisąludzieuczciwiniż
uczeni,alewgruncierzeczyżadenniewyzwoliłsięodwpływutradycji,upatrującpunktciężko-
ścipracyedukacyjnejwnauczaniu”
.WujęciuLocke’annaukapotrzebnajesttylkozewzględów
praktycznych,abywykształcićludzidopracywichzawodzie(ł)dozapewnieniasobiechleba”
6
.
KoncepcjeLocke’aznalazłyswójwyrazwszkolnictwietypurealnego.W1747r
.JanJuliusz
HeckerotworzyłwBerliniepierwsząnekonomiczno-matematycznąszkołęrealną”
,którejprogram
obejmował—oprócznaukielementarnejijęzykównowożytnych(niemieckiego,francuskiego)
orazłaciny—historię,geografię,geometrięimechanikę,architekturęirysunki,atakżeprzed-
miotyzawodowe.Natomiastistniejącyod1684r
.zakonsalezjanówprowadziłpierwszeszkoły
elementarnedlanubogiejmłodzieży”
,nauczającewjęzykuojczystym(JanChrzcicieldelaSalle,
Prowadzenieszkółek,1720)
7
.
ZmianyzachodzącewrosyjskimsystemieoświatowymnaprzestrzeniXIXstuleciabyłyści-
ślezwiązanezezmianami,jakiedokonywałysięwwiodącychpodwzględemoświatypaństwach
europejskich.WładzeCesarstwaprzeciwstawiałysiędoktrynomuznawanymzanwywrotowe”
,
jednakzdrugiejstronypozostawałyotwartenanowatorskiekoncepcjepedagogiczne,wdrażane
wszkolnictwieniemieckimczyfrancuskim.W1802r
.wRosjipowstałoministerstwooświaty,
wczymwyprzedziłaonainnekrajeeuropejskie.
3
S.Kot,Historiawychowania,Warszawa1996,t.II,s.28-29,121.
4
5
6
7
Ibidem,t.I,s.346-347.
Ibidem,t.I,s.347.
Ibidem,t.I,s.343-344.
Ibidem,t.I,s.353-354.
32
