Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wspołeczeństwachpierwotnychnieistniejąpaństwa.Niemawnichtakże
indywiduumpsychologicznego–ludzieniepojmująsiebiewkategoriach
psychologicznychinieprowadzą„życiawewnętrznego”wdzisiejszymsensie
tegosłowa.
Koniecteżznamy.Tospołeczeństwowspółczesne,któregoporządek
organizujepaństwoijegoprawa:odprodukcjijedzeniaposortowanieśmieci,
odszpitalipołożniczychpopogrzeby.Zasadnicząrolęodgrywająwnim
psycholodzy,pomagającyjednostcezrozumiećsamąsiebie.Tozjawiskonowe.
PsychologiajakonaukapowstaładopierowXIXstuleciu.Ijeślipopatrzyćnanią
wperspektywietysiącleci,widaćwyraźnie,żepsycholodzyzajęliwludzkich
wspólnotachmiejsceszamanów.Tamcikontaktowalisięzniewidzialnymisiłami
przyrody,ci–tłumacząjednostcejejniewidzialnewnętrze.Odwrócenie,które
tunastąpiło,jestfaktemempirycznymimożebyćbadaneprzeznauki
humanistyczne.
Żyjemyzatemwspołeczeństwachpo„śmierciBoga”.Taformułamadla
Gauchetasensściślesocjologiczny.Kresreligiinieoznaczajejzaniku,lecz
zasadniczeprzemieszczenie:upoczątkudziejówrodzajuludzkiegoreligiabyła
fundamentemwięzispołecznych,dzisiaj–jestważnymelementemżycia
psychicznego,zaspokajającemocjonalnepotrzebyjednostki.Najważniejszym
argumentemzareligiąjestpoczuciebezsensuirozpaczyogarniająceczłowieka
pozbawionegowiarywBoga.
Miejscechrześcijaństwawtymruchomymporządkujestparadoksalne:było
ono–zgodniezformułąGaucheta–„religiąwyjściazreligii”.Chrześcijański
monoteizm,umieszczającBogapozaświatemiprzypisującmunieskończone
atrybuty,doprowadziłdoodczarowaniaidesakralizacjirzeczywistościwidzialnej.
Zkoleiwiarawjednostkowąnieśmiertelnośćiciężarpołożonynamoralnej
świadomościjednostkistałysiępodstawąeuropejskiegoindywidualizmu.
Chrześcijaństwo,jegotrwającadwatysiącelatpracazłożyłyreligiędogrobu.
Tadiagnozajesttyleżbanalna,cotrudnadoprzyjęcia;banalna,ponieważ
trzymasięoczywistościdoświadczenia;trudnadoprzyjęcia,ponieważpodważa
wszystkiedyskursywspółczesności.Przyszliśmynaświat,mówiGauchet,
powielkiejPrzemianie.Pozostałynamponiejjęzyki,któryminapróżno
obracamy,ogłuszającyzgiełkideologii,ubierającychsię–wracamdoMarksa–
wprzetartekostiumydawnychwojen.Dotyczytozarównowspółczesnych
ruchówemancypacyjnych(emancypacjajużsiędokonała),jakisentymentalnych
obrońców„wartościchrześcijańskich”;ciostatniniewiedzą,czegobroniąijak
bardzosąwgruncierzeczynowocześni.
Tadiagnozastawianasdalejprzedprawdziwymzadaniemhumanistyki.
Żyjemy–tojestnajważniejszamyślGaucheta–uprogunowejepoki.Wolno
wyłaniająsięprzednamizjawiskadotądnieznane,dlazrozumieniaktórychnie
mamyjęzyka,aktórychgrozajestjużodczuwalna(pomyślmyogrozie
globalizacji,ozagrożeniachzwiązanychznowymitechnologiami,
oapokaliptycznychwizjachkryzysuklimatycznego).Trzebatezjawiska
rozpoznaćiznaleźćdlanichsłowa.
