Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
słowamiLessinga,któremumimowszystkomilszabyłaortodoksja,
„otwarciewalczącazezdrowymludzkimrozsądkiem”,niżnowa
teologia,próbującagoraczej„skorumpować”.
Wreszciediagnozafinischristianismi.Zpozorunietrudnosięznią
rozprawić.Zdająsięjejewidentniezaprzeczaćstatystyki,dowodzące,
żeliczbachrześcijanwskaliglobalnejrośnie.Aleprzecież
równocześnie,możeporazpierwszywdziejach,możemyobserwować
społeczeństwaprawiecałkowicieareligijne.Itodosłowniezamiedzą,
bowCzechachconajmniej65%społeczeństwadeklarujeotwarcie
ateizm,apodobniejestwwielukrajachEuropyzachodniej,choćby
wNiemczech,gdzieodkilkulatliczbawystąpieńzKościołów
przewyższaliczbęchrztów.ZresztąnawetwPolscewedług
najnowszychankietwśródosóbdeklarującychsięjako„katolicy”
zaledwie38%wierzyw...zmartwychwstanieJezusa,awięcwdogmat
dlachrześcijaństwafundamentalny.Trzebawreszciepamiętać,
żeOverbeck,pisząco„końcuchrześcijaństwa”,miałnamyślinietyle
fizycznyzanikwykształconychprzeznieinstytucji,ileraczejpowolne
zacieraniesięjegotożsamości,jegoatrofięjakoczynnikaformującego
kulturę,obrazświataisposóbmyśleniawspółczesnychmieszkańców
Europy.Religieumierająwinnysposóbniżformacjepolityczne,
awłaściwienieumierająnigdy;czyktośodważyłbysiępodaćdatę
śmiercieuropejskiegopogaństwa,któregoniezliczoneelementy
znalazłysobiemiejscewkulturzechrześcijańskiej?JużHeinrich
Heine,wyjątkowouważnyobserwatorwspółczesnychsobieprocesów
cywilizacyjnych
i
religijnych,
porównywał
chrześcijaństwo,
„uśmierconewswejzasadniczejidei”przezniemieckichfilozofów,
domuchy,„którejobciętogłowę,aonazdajesiętegoniezauważać
idalejradośniefruwawkoło”.
FranzOverbeckmożeprzytymposłużyćzawzórkultury,jaka
winnacechowaćwszelkiedyskusjewokółreligii.Jegomyśl,choć
wyrażananiekiedy–zwłaszczatam,gdziejejprzedmiotemjest
teologia–bardzodosadnieibezkompromisowo,wolnajestprzecież
odzacietrzewieniatakznamiennegodlasporówświatopoglądowych.
Toodróżniagozresztąodjegosławnegoprzyjaciela,któryzgodnie
zwłasnymisłowamilubił„filozofowaćmłotem”–narzędziem
preferowanymprzezOverbeckabył,jaktookreśliłDavidTracy,raczej
