Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
monastycyzm,
będący
(zdaniem
Overbecka)
„ocaleniem”
dla
późnoantycznegochrześcijaństwa(podobniejakstanowiłglebę,
naktórejwyrastaływszystkieznaczącekulturowedokonaniategoż).
ChrześcijaństwonowoczesnejestwoczachOverbeckawyłączniejego
caputmortuum.Aludzieepokinowożytnejsą–zniezwyklerzadkimi
iproblematycznymiwyjątkami,jakPascal–omalżecałkowicie
niezdolnipojąćprawdziwąnaturętejreligii,niemówiącjużożyciu
zgodnymzjejwskazaniami.
Overbeck,jakbyłajużmowa,niekryłswegopodziwudlatego,
copostrzegałjakopostawęautentycznegoodwróceniasięodświata,
określającątożsamośćwczesnegochrześcijaństwa,alejegonakazy
uważałzaskrajneinieludzkie,podobniejakuważałchrześcijaństwo
wstanie„embrionalnym”,pierwotneiwjegoprzekonaniujedynie
autentyczne,za–nadłuższąmetę–„niezdolnedoistnieniawświecie”
(weltunmöglich).Pobrzmiewatupoglądwyrażonyniegdyśprzez
HeinrichaHeinego.WZdziejówreligiiifilozofiiwNiemczech
(1835)
Heinemówiochrześcijaństwiejakooreligii,która„nazbytbyła
wzniosła,nazbytczystainazbytdobradlatejziemiwłaśnie,gdzie
jedyniewteoriimożnabyłoproklamowaćjejideę,nigdywszakżenie
zdołanojejzrealizowaćwpraktyce”[27].
Koncepcjanarodzinteologii,wypracowanaprzezOverbecka,jest
zakorzenionawjegointerpretacjiwczesnegochrześcijaństwa.Zeswą
pierwotnąwiarąwbliskikoniecświatabyłoono,dowodził,
szczególniesłabodysponowanedotego,bywygenerowaćjakąś
teologię,albowiemnieoczekiwało,żewogólebędziemiało
jakąkolwiekhistorię,wktórejmogłabysięonarozwinąć.Mimo
towrzeczywistościstworzyłojąszybciejniżinnereligie,ponieważ
byłozmuszonepodjąćpróbęprzetrwaniaizasymilowaćsięwświecie
owyższejkulturze,wktórymsięnarodziłoiktórypozostałnaogół
głuchynajegopierwotne,żarliweprzesłaniereligijne.Wszelkisojusz
chrześcijaństwazwładząpolitycznąOverbeckuważałzanajgorszyrys
jegowysiłkówdostosowaniasiędoświata,apodobnie,jakoprzejaw
wolizakorzenieniasięwświecie,którydeklaratywnieodrzucało,
postrzegałwykorzystanieprzeznienauki–wpostaciteologii.Teologia
jestwięc,wjegoprzekonaniu,produktemkulturyświata,atymsamym
tworemareligijnym.
