Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RaimonPanikkar
TWÓRCZOŚĆGOREJĄCA.
KOMENTARZDOHYMNURVX,190
Tapas–czyliżarświatotwórczy,żarliwaasceza,żmudnapokuta,skupienie,tutaj
sprowadzonedobytowegozagęszczenia–wtymprzedostatnimhymnieRygwedy
określasięjakosiłę,zktórejrodząsięprawdaiładświata[1].Trzygłówneidee
wywodzącesięzindyjskiej,uważnejnaczłowiekamądrościtotapas,rytaoraz
satja:żar,porządekiprawda.
WhymnieX,129wszechświatwyłaniasięzżarulubprzezżar(w.3).Wtym
hymniezkoleiwwersieinicjalnympierwszymskutkiempoprzedzającejkosmossiły
jestpodwójnazasadależącaupodstawcałejrzeczywistości:zjednejstronyporządek
(struktura,zasadaformalna,tkankarzeczywistości),zdrugiejprawda(treść,
substancja,zasadamaterialna;konkretna,skrystalizowanarzeczywistośćsama).Ryta
sprawia,żeświatniejestchaosem,leczładem;niejestbezwładnąmasą,lecz
uporządkowaną,harmonijnącałością.Satjazaśuwalniaświatodprzypadkowości:
dziękiniejniejestonigraszkąlekkomyślnościlubniespójnym,płynnymzjawiskiem.
Satjaniejestprawdąepistemologiczną,leczprzedewszystkimprawdziwością
bytową,ontologicznąpełniązjejzawartością,wagąirealnością;jestmianowicie
bytem.
Eka,JednozHymnuPrapoczątkuX,129,jestwciążpuste,nierealne.Żadna
rzeczywistośćniemożesięzniegowyłonićbezowychdwóchzasad,porządku
iprawdziwości(w.1),czyteż,innymisłowy,bezharmoniiiwewnętrznejspójności.
Zkosmicznegożarurodzisięrównieżtaniezróżnicowanarzeczywistość,dlaktórej
najwłaściwszymobrazemsąciemnościkosmosu,nocbezprzeciwwagidnia,
obejmującawszystkociemnicąwciążnieujawnionego.
Ztegołona,„magmy”czyteż„macierzy”powstałyprzestrzeńiczas,czyliocean
irok(w.2).Poczasieiprzestrzenimożepojawićsiężycie–pojawićirozwijać:tak
otowszystko,co„mrugaokiem”(„cożyje”),rozpoczynaswojeistnienie.Odkądjest
życie,światmożnauporządkowaćwedleregularnych,harmonijnychformjego
istnienia:jakosłońce,księżyc,nieboiziemię,przestrzeniegwiezdneorazświatło
(w.3),którestanowispełnienieiszczytdziełastworzenia–wszystkotodziękisile
żaru!Niedziwota,żerytualniepraktykowanytapaspostrzegasięjakopowtórzenie
tegopierwotnego,kosmicznegoaktu,dziękiktóremupowstałwszechświat.Święty,
którykontemplującimedytując,uprawiatapas,niejestlitylkobezczynnie
siedzącymczłowiekiem,biernieobserwującymrzeczylubwpatrującymsięwpustkę.
Jestonskrajnieczynnymwspółpracownikiemstworzenia,przyczyniającymsię
dopodtrzymywaniaświatawjegotrwaniu.Doświadczaonsamegosiebiejakożaru–
płomienia,energii,skupionejmocy–który,jakpowiadająpóźniejszemity,zdolny
byłbytenświatzniszczyć[2].
