Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sprzecznewodniesieniudopierwotnejtajemnicy.„Absolut”oznaczabezwzględność,
brakodniesienia,więcgdyodnosimysiędoniegowmowielubmyśli,zadajemy
kłamjegonaturze.„Ostateczność”wskazujenapunktkrańcowyprocesu,poktórym
niemażadnego„potem”;„Początek”–napunkt,przedktórymniemażadnego
„przedtem”.Cojednakstoinaprzeszkodziedlapomyśleniaczegoś„uprzedniego”
względemPoczątkui„późniejszego”odOstateczności,oilenaszumysłnie
ograniczysztuczniewłasnejmyślilubniepopadniewszaleństwoodtychwysiłków?
Gdymyślimy„Byt”,niesposóbpowstrzymaćsięodmyślenia„Niebytu”,stądsamo
pojęciewszechobejmującego„Bytu”,którynieobejmuje„Niebytu”,mija
sięzwłasnymcelem.Zaiste,metafizykmógłbypowiedzieć,że„Niebyt”jest
pojęciempustym,niemożliwymdopomyślenia;pozostajejednakfaktem,
żeprzynajmniejnapoziomienaszychmyśliidea„Bytu”niemożezawieraćwsobie
własnegozaprzeczenia.Wersettenmówinamzatem,żepierwotnejtajemnicynie
dasięprzygwoździćżadnąideą,rzeczą,myślączybytem.Przedewszystkimnie
możeonabyćodpowiedziąnazbiórzagadekaniteżprzedmiotembieżących
spekulacjimetafizycznych,lustrującychświatpytaniamiojego„jak”i„dlaczego”.
TatajemnicaprzekraczaBytimyślenieonim.Najstosowniejszymdlaniejsymbolem
jestwoda:pierwotnewodyobejmująwszystko,podtrzymująwszystko,samezsiebie
bezforemne,takwidoczne,jakiniewidoczne,bezgranic,wszechprzenikające;woda
jestnajpierwszymwarunkiemżycia,miejscempierwotnegozasiewu,plennym
środowiskiem.
Wieszczwprowadzanastępnieserięzaprzeczeń:niebyłoumieraniaani
nieumierania,żadnejróżnicymiędzydnieminocą.Wszystkieprzeciwieństwa,
wszelkiesprzecznościznajdująsiępotejstroniezasłony.Wtympunkcienie
osiągnęliśmyjeszczeBytu,azatemniemożemygojeszczeograniczaćNiebytem.
Jedność,októrejmowa,niejestnawetpojęciem.Niejestteżpojęciem
granicznym,jakwprzypadkuprawdy,dobra,pięknaipokrewnychideiodnoszonych
doAbsolutu;mamyturaczejdoczynieniazgranicąsamegopojmowania,która,choć
samawsobieniemożliwadopomyślenia,istniejejednakpodrugiejstroniezasłony
jakokoniecznywarunekistnieniaipojmowalnościkażdejrzeczy.Podczasgdy
pojęciabytu,dobra,prawdyiimpodobnedopuszczająstopniowezbliżanie
siędopełnitego,cooznaczają,niedotyczytoJedności.Możliwesąstopniebytu,
dobrociczyprawdziwości.Jednośćniejestjednakstopniowalna.Jedność
reprezentujeszczytświadomościmistycznej,któryIndierozwinąpóźniejwswej
filozofiiAdwajty,aZachódwteologiitrynitarnej.
CiemnośćipustkastanowiątakżesymbolePoczątku.Ciemnośćtaniejest
jednakżemoralnączyontologicznąciemnościąświata,leczpierwotnąciemnością
Początku.Zarównonegatywny,jakipozytywnyaspektistnieniaprzynależy
Ostateczności.Jednośćzawierawsobiedobroizło,pozytywinegatyw,obejmując
wszystko.Natomiastznieśćciemnośćciemnością,czynieoznaczato:pozwolić
zajaśniećświatłu?Cowięcej,mówisię,iżpragnienie,miłośćizapałstanowiły
dynamicznesiły,któreuczyniłyrzeczywistośćczasowymprocesem,wktórymcoś
