Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dalszejprzeszłości:wychodzizprzesłanki,żedotychczasdziałosięŹle,
adawniejbyłobądŹteżŹle,bądŹ,przeciwnie,lepiej.Wdefiniowaniusojuszników
iprzeciwnikównajczęściejbierzesiępoduwagęzaszłościzczasuminionego.
Ruchypolitycznesięgająnaogółwmyśleniuhistorycznymgłębiejniżdo
wydarzeńwczorajszych.Naprzykładkażdezjakżelicznychwhistoriiobaleń
dynastiibyłowyrazempoglądównacałyokreswładzykolejnychznich.
Piłsudski,włączającsięwtradycjępowstańczą,eoipsopozytywniesięoniej
wypowiadał.Podobnienawiązywanodoniej,gdywybuchłoPowstanie
Warszawskie,agłównepismoAK,,BiuletynInformacyjny’’ukazałosiętego
dniaznagłówkiem:,,PowstanieSierpniowe’’.
Faszyzmbardzosilnieodnosiłsiędoprzeszłości—zarównotejbliskiej,
gdyprzedstawiałsięjakoruchnarodupokrzywdzonego,jakitejdalszej,gdy
formułowałpewnąwizjęrozwojudziejowego,asiebieprzedstawiałjako
spadkobiercędziejównarodowychirzekomejlogikihistorii.
Historiaznajdowałabardzosilnywyrazwmyśleniuidziałaniukomunis-
tycznym—wkonstrukcjiideologii,wnawiązywaniudoprzeszłości,
wprzemilczaniu,fałszowaniubądŹpotępianiuróżnychjejfragmentów,także
wpóŹniejszymkomunistycznymzawłaszczaniucałościhistoriii,ostatecznie,
wchęciwkupieniasięnarodowizacenęwydarciaodtowarzyszyradzieckich
prawdyoKatyniu.Rewolucja1917r.wRosji,rewolucjakomunistyczna
wChinach,póŹniejszachińskatzw.rewolucjakulturalna(1966),rewolucja
CzerwonychKhmerówwKampuczy...wszystkiebyłymocnymiwypowiedziami
ohistorii.
Przystępowanieswegoczasuludziczytodofaszyzmu,czydokomunizmu,
nierazwiązałosięzprzedstawianiemsięprzezteruchyjakoradykalnanowość
wdziejach—mimocałegonawiązywaniadonardowychkorzeni.Atrakcyjność
(dlawielu)czytofaszyzmu,czykomunizmu,wynikałam.in.zprzedstawiania
siętychformacjijakowyrazmłodościinowości,przeciwstawionychstarym
czasom.GdyIngmarBergmandoszedłdowieku81lat,opowiedziałoswojej
młodzieńczejfascynacjiHitlerem.
,,Nazizmtaki,jakimgowidziałem,był
radosnyimłodzieńczy’’—powiedział41.Taksamowieluludzipodchodziłodo
komunizmu—bądŹtworzyłomieszankęjednegoidrugiegowwypadku
postawinteligencjiwTrzecimŚwiecie.Zmarływ1999r.arcybiskupOlindy
iRecife,d.HelderCamara,któryzczasemstałsięczłowiekiemnadzwyczajnej
miary,wmłodościmiałsympatiedlafaszyzmu,tenprądbowiemzdawałsię
budowaćnowyświat.Przedstawianiesięjakonowośćteżbyło,wbrewpozorom,
formąwypowiedziodziejach.
Możnałatwowskazaćtakżeinneruchy(itobardzoróżnejskali),dla
którychtreścihistorycznebyłyszczególnieważne,jaknp.RewolucjęFrancuską,
wPolscepóŹniejzarównoendecję,jakisanację,czy,jeszczepóŹniej,ruchy
symbolizowanedatami1956,1968,1970,1980.Wmodnymostatnioprze-
41,,GazetaWyborcza’’,8IX1999.
46
