Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
praszaniuwszystkichzawszystkozawartajestocenaprzeszłości.Wewspo-
mnianymwcześniejuznaniuprzezZgromadzenieFederalnewPradzenie-
legalnościrządówkomunistycznychpomiędzy25lutym1948r.a17listo-
pada1989r.wyrażałasięocenawszystkichtychlat.
Żądaniaterytorialne,nierazmotywowaneargumentamihistorycznymi,
stająsięeoipsowypowiedziamiohistorii.Wojnybardzoczęstobyłyniestety
formąwypowiedzioprzeszłości;przecieżwiększośćznichbyłatoczona
zuzasadnieniempotrzebypomszczeniabądŹprzynajmniejnaprawienia
minionychkrzywd,odzyskaniaziemiczyinnychutraconychdóbr.Można
zaryzykowaćuogólnienie,żewiększośćwojenbyłaprowadzonapodhasłami
uregulowanierachunkówzadawneniesprawiedliwości.Podnoszenieprzez
HitlerasprawypokrzywdzeniaNiemiecjakopreludiumdoIIwojnyświatowej
jestsmętnymtegoprzykładem.Wzajemnemordowaniasięwostatnichlatach
natereniebyłejJugosławiisąponiekądrewanżemzamordowaniesiępodczas
IIwojny,eoipsowypowiedziąoprzeszłości.Decyzjaoprzesunięciugranic
Polskiipowojennychtransferachludnościbyławypowiedziąohistorii(nawet
jeśliStalinpomyliłWrocławibodajBorysław,gdymówiłopierwotnie
słowiańskimcharakterzemiasta).BudowawspółczesnegopaństwaIzraelbyła
bardzomocnąwypowiedziąoprzeszłości.Nawettakoryginalnaforma,jak
sadzeniedrzewekwYadVashemsłużynietylkojakosymbolupamiętniania
ludzi,aleepokiisprawy.Nawiasemmówiąc,honorowaniezmarłychwspo-
minanymwcześniejstawianiemobiektówużytecznościpublicznejczyhono-
rowanieratującychsadzeniemdrzewekwIzraelumatakżedodatkowe
odniesieniedoprzeszłości:zgodniezideologiąsyjonistycznąsymbolizuje
wyciągnięciezniejwniosków(wpostacistworzeniapaństwaizagos-
podarowaniajegoziemi).
KlęknięciekanclerzaWillyBrandtaprzedpomnikiemBohaterówGetta
(1970),złożeniekwiatówprzezprezydentaBorysaJelcynapodKrzyżem
KatyńskimnaPowązkach(1993),czypocałunekpremieraTadeuszaMazowiec-
kiegoikanclerzaHelmutaKohlawKrzyżowej(1989),teżbyłyformąwypowiedzi
ohistorii.Jeśliwybranyw2000r.prezydentemMeksykuVicenteFox
—pierwszyniewywodzącysięzpartiiPRI,którarządziłakrajemodponad
70lat—wkażdymgeściechcepokazać,iżrozpoczynanowąepokę,to
oczywiściewypowiadasięominionych70latach,awięcodługimokresie
dziejówMeksyku.Jeśli,wszczególności,ranowdniuinauguracjimodli
sięwkatedrzedoMatkiBoskiejzGuadelupe,towypowiadasiętymsa-
mymosilnejwtychdziejachtradycjiantyklerykalnej,czyopowstaniu
Cristeros42.Jesttoformawypowiedzipublicznej,gdyżwkońcu,nawetjako
człowiekwierzący,mógłsiępomodlićwotoczeniubardziejprywatnym.
PodobnieopinięoprzeszłościprezydentFoxwyraziłprzezuznaniepaktu
42Cristeros—meksykańscypowstańcychłopscy,którzypodjęliwalkęwimięreligiiiKościoła.
Podnieślihasło,,VivaChristoRey’’(NiechżyjeChrystusKról)—skądichnazwa.Największe
ichpowstaniemiałomiejscewlatach1927–1929.
47
