Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wieją.Kryształaminiesąteżciałastałebezpostaciowe,czyliamorficzne,np.
sadza.Dokryształównależyjednakzaliczyćpewnągrupęcieczy,tzw.cie-
kłekryształy,któremająwłasnościanizotropowe.Taciekawakombinacja
właściwościmaswojeźródłownietypowym,zwyklebardzowydłużonym
kształciemolekułciekłokrystalicznych,nadającymimporządek(np.ułoże-
nierównoległe)równieżwcieczy.Iznówzahaczyliśmyodefinicjęmikro-
skopowąkryształów.Czaswięcnajejdokładniejszesformułowanie.
Definicjamikroskopowa:jesttofazastałaobardzowysokim(często
maksymalnym)stopniuuporządkowaniaelementówtworzącychstrukturę
wewnętrzną.„Elementy”wtejdefinicjitoskładnikichemiczne:atomy,jo-
ny,cząsteczki,aletakżemakrocząsteczki,np.białekczykwasównukleino-
wych.
Porządkiemstrukturykryształówrządząperiodycznośćbudowyoraz
symetria.Periodyczność,czyliokresowość,poleganamonotonnympowta-
rzaniutegosamegomotywustrukturalnegowtakttrzechniekoplanarnych
wektorówa,b,cprzestrzenitrójwymiarowej,nawzórcegiełbudujących
grubymur.Podstawowącegiełkąstrukturykryształujestrównoległościan
zwanykomórkąelementarną,któryzakrawędziemaoczywiściewektorya,
b,c.
Jakoważnąciekawostkędodajmy,żeodlat80.XXwiekuznanesąkryształy,któ-
rychbudowamacharakteraperiodyczny(przynajmniejwopisiewprzestrzeni
trójwymiarowej).Wkonsekwencjiisymetriatychkwazikryształówniespełniaści-
słychkanonówkrystalografiikonwencjonalnej,np.dopuszczaistnienieniemożliwej
wzwykłychkryształachosipięciokrotnej.PostawionawtrudnejsytuacjiMiędzyna-
rodowaUniaKrystalografii(InternationalUnionofCrystallography,IUCr)podałaza-
skakującadefinicjękryształu:obiektdającydyskretnyobrazdyfrakcyjny.Tenowe
pojęciastanąsięzrozumiałewnastępnychwykładach.
Symetria
Sporoterminównaukowych,któretrudnościślezdefiniowaćprostymjęzy-
kiem,jestcałkiemdobrzeodczuwanychintuicyjnie,częstodziękikonota-
cjomzmowypotocznej.Takbyłozdefinicjąkryształu,takjestteżztermi-
nem„symetria”(zgreckiegosyn,συν,razem,imetron,µετρον,mierzyć).
Możnabysilićsięnaskomplikowanądefinicjęmatematyczną,alejestto
zbędne:dobrzeczujemy,cotojestsymetriaibeztrudurozpoznajemy
obiektysymetryczne.
Obiektsymetrycznytotaki,którypoddanyprzekształceniu,zwanemu
operacjąsymetrii,jestnierozróżnialnyodstanusprzedtransformacji.Dla
przykładu,sześcianpostawionynainnejścianiewyglądaidentycznie.Ope-
racjisymetriidokonujemywzględemjakiegośelementusymetrii:osi,płasz-
12
