Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
OśXdokonujeobrotuo(360/X)0.WykonanietejoperacjiXrazyodpo-
wiadapełnemuobrotowiidoprowadzadosytuacjipoczątkowej.LiczbęX
nazywamyteżkrotnościąosi.Wkrystalografiimamytylkopięćrodzajów
osi:jednokrotną(1),dwukrotną(2),trójkrotną(3),czterokrotną(4)isześcio-
krotną(6).Osietemająteżswojesymbolegraficzne,zwykleoznaczające
położenieprostopadłewstosunkudopłaszczyznyrysunku,choćwprzy-
padkuosi2możnająteżumieścićwpłaszczyźnierysunku,cosymbolizuje
strzałkawskazującakierunekosi.
Ośjednokrotnadokonujeobrotuo3600.Jesttotrywialneprzekształcenie
tożsamościowe.Jednokrotnąośsymetrii(anawetbardzowieletakichosi-
wdowolnymkierunku)posiadakażdyobiekt,nawetnajbardziejniekształt-
nykartofel.Oś1wprowadzonodlakompletnościwywodówmatematycz-
nych,jakrównieżzewzględówpraktycznych,abymożnazaklasyfikować
takżekryształy,które„nieposiadająsymetrii”,boitakiewgranicznym
przypadkuspotkamy.
Symbol
cyfrowy
1
2
3
4
6
Symbolgraficzny
prostopadledo
wpłaszczyźnie
rysunku
Obrótjednostkowy
(0)
360
180
120
90
60
Działanieosisymetrii,np.osi2,możnaprzedstawićnarysunkuprze-
strzennym.Rysunkitakiebędziemywykonywaliwstandardowymukła-
dzie,zosiąxbiegnącąkunam,ywpłaszczyźnierysunkubiegnącąpoziomo
zlewanaprawo,azbiegnącądogóry.OgólnypunktPmającywspółrzęd-
nex,y,zpoobrociewokółosi2biegnącejwzdłużzprzejdziewpunktP'
owspółrzędnych
x
,
y
,
z
.Znakiminuspiszemywkrystalografiizwyklenad,
anieprzednegowanymsymbolem.Zwróćuwagę,żewspółrzędnaznie
uległazmianie,gdyżprzekształcanypunkt„krąży”wokółosiznatejsamej
wysokości!(Współrzędnexiynatomiastprzechodząnadrugąstronęukła-
du,stądzmianaichznaków).Tęsamąsytuacjęmożnaprzedstawićprościej,
rysującrzutwzdłużosiz(otrzymujemybuzięśmieszka,cosugeruje,że
krystalografianiejestnudna,lecznawetwesoła!).Wprzypadkurzutów
równieżstosujemykonwencję:patrzączdodatniegokierunkuosizwidzi-
myośxbiegnącąwdółrysunku,aośywprawo.
14
