Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KRYTYCYMARKSIZMU
mość”2).Istotęludzkąnatomiastkonstytuowaćmaiwyodręb-
niaćodświatazwierzęcegozdolnośćdopracyiprodukowania.
Potrzebytakrozumianegohomofabersązdeterminowane,
astosunkispołeczne,jakiepowstająwtrakcieprodukcji,mają
zasadniczeznaczeniedladziejówludzkościicałegoprocesu
historycznego.Takiejestprzesłaniemarksistowskiejkoncepcji
materializmuhistorycznego,która-wedługMarksaiEngel-
sa-jestdlanaukspołecznychtym,czymdarwinizmbyłdla
biologii.Orężemmarksizmuwbadaniuhistoriijestdialektyka.
Wedługniejrozwójdokonujesiępoprzezkonfliktsprzeczno-
ści,którewjegotrakcieznosząsię,tworzącnowąjakość.
ZdaniemMarksawspółczesnespołeczeństwasąpodzielone
naklasękapitalistów(burżuazję),kontrolującąkapitałiprze-
chwytującązysk,oraznaklasęproletariacką,któranieposiada
nicopróczwłasnejpracy.Pracującyipodlegającywielostron-
nemuwyzyskowiproletariatuzyskujedochodytakminimalne,
żewzasadziepozwalająonetylkonaprzetrwanie.Robotni-
cyiinniutrzymującysięzwłasnejpracystanowiąciemiężoną
większośćspołeczeństwa.Musząoniprzekształcićsięwsiłę
rewolucyjnąiprzechwycićwładzępolityczną.Przejściedoko-
munizmuwymagawszakżedyktaturyproletariatu.Jejzadanie
sprowadzasiędoostatecznegozmiażdżeniaprzeciwnikówkla-
sowychiuspołecznienia,czyliwgruncierzeczy-upaństwo-
wieniawłasności,ponieważwłasnośćprywatna,uznanaza
główneźródłowyzysku,powinnauleclikwidacji.Jakofunda-
mentalnąwartośćżyciaspołecznegouznałmarksizmrówność,
niemiałzarazemszacunkudlawolności,wktórejupatrywał
wieluzagrożeń.Zapełnięwolnościuznałzrozumienienatury
dziejów,codoskonaleoddawałasłynnafrazaEngelsa(skądinąd
przejętaodGeorgaWilhelmaFriedrichaHegla(1770-1831)),
aleiadekwatnadlamyślisamegoMarksa,iżnwolnośćtozro-
zumieniekonieczności”3.
16
