Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
określonychtytułówwrepertuarzewyznaczałyzjednejstronysiłęwarszaw-
skiegozespołu,zdrugiejwpływałynaliczbęorazjakośćtytułówwystawia-
nychnascenie.
ZmianępostrzeganiadwunastoleciadyrekcjiMuchanowaokreślatakżere-
wizjapojęć„epokagwiazd”oraz„szkoławarszawska”dokonanaprzezWanic-
4
.Analizarecenzjiprasowychzlat1868-1880dowodzi,żewyznacznikami
scenywarszawskiejtegookresubyły:powtarzalność(regularnośćrepertuaru),
zespołowośćoraztrafnaobsadarólzwiązanazespecjalizacjąaktorską(tzw.ak-
torskieemploi),atakżewynikającaztychzjawiskjednolitośćstyluprzedsta-
wień,określanamianem„szkoływarszawskiej”.Zasługitemożnainależy
przypisywaćprzedewszystkimsprawnejreżyserii
5
.Zmianastanowiskaba-
dawczegowobecniesłusznych(wpotocznymmniemaniu)określeń„gwiazdor-
stwo”oraz„aktoromania”
6
wynikałaznowegoodczytaniaroli,atymsamym
znaczeniapraktykteatralnychstosowanychwTeatrachWarszawskichzady-
rekcjiMuchanowa.Praktykizwiązanebyły
,międzyinnymi,zpodziałemsezo-
nuteatralnegonaletniizimowy
,gdywrepertuarzedominowałyodmiennetypy
sztuk(komedieorazdramaty),cowynikałozarównozkompletnościzespołu
aktorskiego,jakiliczbyscenpozostającychwdyspozycjireżysera.Ponadto
istotnybyłtakżesystememdebiutów,benefisóworazgościnnychwystępówna
scenachWTR,określonychprzezWanickąmianem„festiwalu”
7
.Jejzdaniem
„gwiazdorstwo”wybitnychartystówczyteżosobowościwarszawskiegozespo-
łupowinnobyćłączonenietylezpojęciem„aktoromanii”,ileraczejwirtuozerii,
oznaczającejmistrzostwowrazzdoskonałątechnikąaktorską
8
.Niebezznacze-
niapozostawałrównieżfaktwzrostupopularnościnowejpolskiejdramaturgii
latsiedemdziesiątych(pozytywistycznakomediamieszczańsko-salonowa),
podsycanyfunkcjonowaniemkonkursówdramatycznych,dostarczającychtea-
tromnowościrepertuarowych
9
,znaczącywzrostliczebnościsztukjednoakto-
1111111
4
Taż,Innespojrzeniena„epokęgwiazd”,[w:]Nowehistorie1.Ustanawianiehistorii,red.A.Ada-
miecka-Sitek,D.Buchwald,D.Kosiński,Warszawa2010,s.157-192.
5
Tamże,s.176i190.
6
OkreśleniaJ.Gota.Por.J.Got,GwiazdorstwoiaktoromaniawteatrzepolskimwXIXwieku,
„PamiętnikTeatralny”1970,z.3,s.294-310.Kultgwiazd,któregoprzejawamibyłyokla-
ski,wywoływanieartystów,prezentydlaaktorów,tzw.gradlaefektu,znadużywaniem
środkówekspresji,miałzdaniemzarównoJ.Gota,jakiZ.Szweykowskiegowpływać
naniechlubnąopinięscenywarszawskiejjakogwiazdorskiej,naktórejaktorzyobywalisię
właściwiebezreżyseraisamodzielniedecydowaliodoborzerepertuaru.Por.Z.Szwey-
kowski,Krytykateatralnawdobiepozytywizmu
7
Por.A.Wanicka,Dramatikomedia…,s.114.
8
Por.taż,Innespojrzeniena„epokęgwiazd”…,s.190.
9
WKrakowieod1871r.,weLwowieod1873r.orazwWarszawieod1875r.
36