Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Najpierwzatemodróżniłempojęciekryzysutego,cosocjologiabada,czyli
ogólnierzeczujmując:społeczeństwa,odkryzysusamejsocjologii,którywprost
lubpośrednioprzebijazkartwieludziełtejnauki.Następniezauważyłem,iż
odczuciekryzysuspołecznegotowarzyszyłosocjologiiodsamychjejpoczątków
ażdodzisiaj.Wartobyłozadaćsobiepytanie,czytojakaśmanieraalbozłyna-
wyk,czyteżistotniekryzysjesttaknieodłącznymelementemnaszegożycia,że
nieustanniemusibyćobecnywmyślionim?Jeślistanowionnieodłącznącechę
społecznegobytowanialudzi,tojegodiagnozajestnrewelacją”zupełniebanalną
itrywialną;studiahistoryczno-socjologicznenasunęłyjednakprzypuszczenie,iż
wistociewżyciuspołecznymwystępowałowielerozmaitychkryzysów,znacznie
różniącychsięprzyczynami,mechanizmamiiskutkami.Zrozumieniekryzysu
sprzednp.dwustulatniemusiwięcbezpośredniotłumaczyćwspółczesnegokry-
zysu.
Śledzączatemrozwójsocjologiiiodnajdującwkolejnychteoriachspostrze-
żeniadotyczącekryzysu,zapewnespotykamysięzrozmaitąmateriąprocesów
iuwarunkowań,którawymagaprzetosubtelniejszegoróżnicowania,rozumienia,
tworzeniatypologiiorazperiodyzacjiitp.zabiegów.Jeślizaśczytamyisłyszymy
współcześnieokryzysietakdramatycznym,żemożeonzagrozićtrwaniucywi-
lizacji,oilenieludzkościwogóle,niepowinniśmybezsprawdzeniaudzielać
uspokajającejodpowiedzi,iżbyłonzawsze,aprzecieżjakośistniejemy(może
tylkoniektórzydzisiajmająsłabszenerwy).Niepowinniśmy,gdyż–popierwsze
–trzebabymiećpewność,żeciągletrwatensam,taksamoniegroźnykryzys,
ijestniemożliwe,abyobecniebyłoninny,tymrazemrzeczywiściepoważny.Po
drugiezaś,nawetjeślimożemydziśpowiedzieć,żennicnowegopodsłońcem”,
tołatwozauważyć,iżwprzeszłościhistorianiekiedybywałałaskawaiłagodna,
alekiedyindziejnieszczędziłatraumatyczniedotkliwychdoświadczeń.Niektó-
reznichjeszczedziśchybadobrzepamiętamy.Ponadtonawetpowierzchowna
znajomośćhistoriiwystarcza,byzauważyć,żezdarzałysięczasemupadkispołe-
czeństw,cywilizacjiikultur.Niejestzaśchybabezznaczenia,czyobecnieżyjemy
nataktrudnyminiebezpiecznymzakręciedziejów,czyteżpoprostusłabozno-
simynaturalnewżyciuspołeczeństwkłopotyikonflikty.Byćmożemamydzisiaj
znaczniewiększąskłonnośćdohisteriiniżnasipoprzednicy.Aledlaczego?Czyjuż
samataobserwacjaniejestistotnympowodemdorefleksjiokryzysie?
Interesującewydajesiętakżeto,czywszystkiekryzysymajątakąsamąnaturę
imożnaprzetopokusićsięojednąuniwersalnąteoriękryzysu,czyteżsąonezda-
rzeniaminiepowtarzalnymiiróżniącymisięodsiebie,wymagającymizakażdym
razeminnegowyjaśnieniai,coniebezznaczenia,innychprognoz.
Podstawowatezatejksiążkitoprzekonanie,żeżyjemydzisiajwbardzopo-
ważnymkryzysiecywilizacyjnymispołecznym.Jednymzjegowymiarówjest
10
