Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Kategoriadyskursu-zagadnieniadefinicyjneiteoretyczne
29
JakzauważaNormanFairclough,tekstyidyskursy–stanowiące(jakoakty
semiotyczne)zdarzeniaspołeczneperse10–powodująokreśloneHspołeczne,poli-
tyczne,kognitywne,moralneimaterialnekonsekwencjeirezultaty”11idlatego
poznaniewspółczesnegospołeczeństwaipolitykiniemożepomijaćanalizydys-
kursu.Dyskursymogąbyćmniejlubbardziejwiernymodzwierciedleniemrzeczy-
wistościpozadyskursywnejlubżyćswoimżyciemwstosunkudotejrzeczywistości
jednocześniejąkształtując12.Poniżejpodejmujępróbęrekapitulacjiwybranych
teoriidyskursuwoparciuoliteraturęprzedmiotu.
1.1.2.Wybraneperspektywyteoretycznedotyczącekategoriidyskursu
Wtymmiejscupragnęniecoprzybliżyćperspektywęteoretycznądyskursu
wrozumieniuMichelaFoucault(jednegozgłównychpopularyzatorówtejkatego-
riiwewspółczesnychnaukachspołecznych),rozumieniekategoriidyskursuwtzw.
KrytycznejAnalizieDyskursu(bardzopopularnejwewspółczesnychnaukachspo-
łecznych)orazperspektywępostkolonialnąwpostrzeganiudyskursu(interesującą
wkontekścieanalizpolskiegodyskursupublicznego).
WedługM.Foucault,wnajogólniejszymsensiepojęciedyskursuoznaczaHzbiór
realizacjiwerbalnych”13.WwęższymznaczeniutoHzespółaktówformułowania,
seriazdańgramatycznychlublogicznych”14.WreszciezdaniemM.FoucaultHdys-
kursjesttworzonyprzezzbiórsekwencjiznaków,jeżelisekwencjetesąwypowie-
dziami”15.WypowiedźtozkoleiHsposóbistnieniacharakterystycznydlaznaków,
napodstawiektóregomożnakolejnostwierdzić–drogąanalizylubprzezintuicję
–czy(mająsens’,wedługjakiejregułyposobienastępująlubdosiebieprzylegają,
cooznaczająijakiegorodzajuaktdokonujesięprzezichformułowanie(ustne
albopisemne)”16.DlaM.Foucaulttosposóbwidzeniaświataorazodpowiadająca
mupraktyka17.Praktykidzieląsięprzytymnadyskursywneiniedyskursywne,
przyczympraktykiniedyskursywne–towszelkiedziałanianapodstawiewiedzy
10N.Fairclough,Analysingdiscourse.Textualanalysisforsocialresearch,RoutledgeTaylor
&FrancisGroup,London–NewYork2003,s.21.
11Ibidem,s.14.
12S.Jäger,Discourseandknowledge:Theoreticalandmethodologicalaspectsofacritical
anddispositiveanalysis,[w:]R.Wodak,M.Meyer(ed.),MethodsofCriticalDiscourseAnalysis,
SAGEPublications,London–ThousandOaks–NewDelhi2001,s.36.
13M.Foucault,Archeologiawiedzy(przekładiopracowanie:A.Siemek),DeAgostini
Polska,Sp.zo.o.,Warszawa2002,s.126.
14Ibidem,s.127.
15Ibidem.
16Ibidem,s.100.
17J.Szacki,Historiamyślisocjologicznej,WydawnictwoNaukowePWN,Warszawa2004,
s.905.
